فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

موضوع بحث این است که اگردر مورد جزئیت یک شیء (مانند قرائت برای نماز)مسلّم بود وشک  مادررکنیت آن بودحکم مسئله چیست؟ چهار احتمال وجود دارد اصل بر رکنیّت ، اصل برعدم رکنیت ، مساله مبتنی برعقیده ، تبعیض بین احکام رکن که به موجب آن جزء مورد نظر نسبت به بعضی از آثار رکن است و نسبت به بعضی دیگر از آثار رکن نیست.

جلسه ی پنجاه و دوم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

قاطع برای نماز به آن است که وجود آن موجب قطع هیئت اتصالیه صلوة است مثل فعل کثیر، فرق آن با مانع این است که وجودمانع فی نفسه مبغوضیت دارد و عدم آن بما هوهو مطلوب است. لکن وجود قاطع فی نفسه مبغوض نیست بلکه چون مخل به یکی از شرائط صلوة است مبغوضیت دارد لذا عدم قاطع بما هوهو مطلوبین ندارد

جلسه ی پنجاه و یکم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

محقّق قمّی : اگر از قبیل طهارت باشد , همان حکم سابق را دارد , اما اگر مانند ایمان باشد , علم اجمالی منحل نمی شود و ملحق به باب متباینین است , به این صورت که یک وجوب داریم که نمی دانیم به مطلق گرفته و تعلق رفته است و یا به رقبه مؤمنه

جلسه ی پنجاهم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

انصاف این است که در فرضی که اصل لفظی را مرجح نمی دانیم اخبار تخییر بر هز یک از دو اصل لفظی (اصالة الاطلاق) و عملی مقدم است و حاکم. زیرا موضوع اصالة الاطلاق شک در تقیید و موضوع اصل عملی به شک در حکم واقعی و فقدان دلیل معتبر اجتهادی است

جلسه ی چهل و نهم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

البته چنین فرضی از موضوع بحث ما در این مقصد خارج است زیرا که مباحث این مقصد عموما مربوط به شک بوده و در موضوعشان شک در حکم واقعی و نبود یک دلیل اجتهادی معتبر بر حکم واقعی اخذ شده و در چنین فرضی ما دلیل اجتهادی بر یک طرف داریم که اطلاق اقیمو الصلوة باشد پس شک در حکم نداریم تا نوبت به اجراء اصول عملیه و قواعد شک برسد.

جلسه ی چهل و هشتم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

در صورتی که جزء مشکوک باشد آن دلیل از نظر صحیحی مجمل می باشد و باید ببینیم مبنای شما در دلیل مجمل چیست ؟ احتیاط است یا برائت  ؟

نظر ما برائت است . اما از نظر اعمی اگر احراز بشود مولی در مقام  بیان است  و ما در جزئی شک می کنیم ، جای اصالة الاطلاق و عدم وجوب اتیان است (برائت )

جلسه ی چهل و هفتم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

اما اگرآن جزء مشکوک به عنوان قید تلقی شود نه مقوم عبادت اینجا اعمی نمی تواند به اصاله الاطلاق برای نفی آن جزء مشکوک تمسک کند وآن جزء را اتیان نکند.

جلسه ی چهل و ششم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

اگر قائل به صحیح باشیم در الفاظ در عبادات مثلا لفظ صلاة به معنای عمل صحیح است و ما شک داریم که ایا نماز نه جزئی محصّل این معنی است یا خیر؟ پس احتیاط در واجب است

جلسه ی چهل و پنجم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

با آمدن خطاب تفصیلی، اشتغال یقینی وجود پیدا کرده است که مقتضی برائت یقینی است در مسأله قبل فقدان نص باعث علم اجمالی شد در اینجا هم اجمال نص موجب علم اجمالی می شود . و علم اجمالی منحل به علم تفصیلی می شود

جلسه ی چهل و چهارم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

مولی وقتی می خواهد مرکبی را جعل کند باید به اجزاء این مرکب ملتفت باشد. اصل عدم التفات لازمه اش اصل مثبت است و اصل مثبت حجت نیست منظور از مولی شارع و خداوند است و اصل عدم التفات غفلت است و غفلت را به خداوند اثبات دادن محال است

جلسه ی چهل سوم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

سوره جزء نماز است یا خیر؟ این اصل هم فایده ندارد وجوب جزء عین وجوب کل است ، وجوب جزء یک وجوب نفسی دارد و یک وجوب استقلالی و غیری اگر وجوب غیری باشد چون تحقق کل متوقف است برتحقق جزء ، اگر در اینجا اصل جاری شود، میشود اصل مثبت و اصل مثبت حجت نیست

جلسه ی چهل و دوم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

موضوع قاعده اشتغال احتمال عقاب است و شارع در این اخبار احتمال عقاب را نفی کرده است. لذا قاعده مذکور در اینجا جاری نمیشود و ادله برائت حاکم است

جلسه ی چهل و یکم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد