فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

اگر قائل به صحیح باشیم در الفاظ در عبادات مثلا لفظ صلاة به معنای عمل صحیح است و ما شک داریم که ایا نماز نه جزئی محصّل این معنی است یا خیر؟ پس احتیاط در واجب است

جلسه ی چهل و پنجم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

دریافت
مدت زمان: 42 دقیقه 28 ثانیه

ادامه بحث شک در جزء خارجی ناشی از اجمال نص

اشکال دیگر و قول به احتیاط

اشکال: در صورت وجود خطاب مجمل ، خطاب تعلق گرفته است ژس تکلیف منجز است پس باید جمیع محتملات انجام شود و احتیاط واجب است

جواب: این مسأله را با مسأله چهارم اشتباه نگیرید که شبهه موضوعیه است. زیرا در مسأله چهارم مفهوم مبین است اما مصداق مردد است آنجا قائل به احتیاط هستیم ، اما در مسأله دوم خود مفهوم مردد و مجمل است و مبین نیست لذا نسبت به اقل که قدر متیقن باشد تکلیف داریم و نسبت به اکثر مشکوک برائت جاری میکنیم

توهم دیگر: اگر قائل به صحیح باشیم در الفاظ در عبادات مثلا لفظ صلاة به معنای عمل صحیح است و ما شک داریم که ایا نماز نه جزئی محصّل این معنی است یا خیر؟ پس احتیاط در واجب است

جواب: در اینجا بین مفهوم و مصداق خلط شده است

گاهی متعلق تکلیف مفهوم است و شک در مصداق داریم

گاهی متعلق تکلیف مصداق است مثل نماز و در دوران بین اقل و اکثر ، اقل را انجام میدهیم و در اکثر مشکوک اصالة البرائه جاری میشود

فافهم- اشاره به مطالب بعدی دارد

کلام وحید بهبهانی (ره): ثمره قول به صحیح وجوب احتیاط است و نیز در شک در رکنی بودن یک جزء اصل بر احتیاط است زیرا شک در آن بر میگردد به شک در صدق عنوان و اسم صلاة ، و اگر قائل به اعمی باشیم برائة جاری میشود ، چون الفاظ وضع شده اند برای صحیح و فاسد.

مرحوم بهبهانی صحیحی بوده اند

بسیاری از فقهائی که صحیحی بوده اند در مانحن فیه فتوی به اصالة البرائة داده اند قول به اصالة الاحتیاط در اینجا بلا دلیل است

ثمره محل نظر است چرا که هر کس صحیحی است میتواند قائل به برائة شود وهر کس اعمی است میتواند قائل به احتیاط شود

این طور نیست که هر کس صحیحی است باید قائل به احتیاط شود

اگر ماصحیحی باشیم اجزاء میشوند مقدمات ماهیت لذا اگر شک کنیم شک در ماهیت محسوب میشود و شک در ماهیت مجرای برائة نیست