نظرات صریح آیت ا... علم الهدی درباره شهر، اعضای شورای شهر و شهردار در گفت و گوی اختصاصی با شهرآرا؛ برایکمک به شورای شهر و شهردار مشهد آمادهام
امیدواریم شهردار و شورای شهر در آینده خدمات مبتکرانهای در شهر ارائه دهند و با اخلاصی که به امام رضا(ع) دارند، در شهر خدمت کنند. اعضای شورای شهر و هم شهردار مشهد باید به این نکته توجه داشته باشند که قبل از اینکه خادم مردم و مدیر شهری باشند، خادم امام رضا(ع) هستند. مشهد شهر امام رضا(ع) و خانه ایشان است. هویت این شهر هم متعلق به امام رضا(ع) می باشد. بر همین اساس امیدواریم خدمات آنها شایسته امام هشتم باشد.
آیتالله سیداحمد علمالهدی نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه مشهد است که بسیاری وی را به واسطه صراحت لهجه درباره موضوعات مختلف اعم از فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... میشناسند.
اظهارنظرهای ایشان همواره مورد توجه رسانههای مختلف بوده و به فراخور موضوع، این اظهارنظرها واکنشهای متفاوتی از شخصیتها و چهرهها را هم به دنبال داشته است. او همواره درباره فضا و الزامات فرهنگی و اجتماعی شهر مشهد ملاحظاتی را مطرح کرده است که از جمله آنها میتوان به مباحث مرتبط با حاشیه شهر، ساخت و سازها، بافت پیرامون حرم مطهر رضوی و مسائل ریز و درشت دیگر اشاره کرد.
در گفت وگوی یک ساعته روزنامه شهر آرا با آیت ا...علم الهدی موضوعات مختلفی از جمله ضرورت رفع مشکلات حاشیه شهر، دغدغه های مقام معظم رهبری در خصوص رفع بسیاری از مشکلات شهر، احیای توس و حمایت از عملکرد شهردار و اعضای شورای شهر مشهد
مطرح شد.
شهر مشهد در چند سال اخیر رشد بسیاری داشته است. بعد از فرمایش مقام معظم رهبری و به همت حضرتعالی، در زمینه حاشیه شهر اقداماتی در حال انجام است. چه برنامه هایی برای رفع مشکلات حاشیههای شهر اولویت دارد؟
از ابتدا دو اشتباه درباره حاشیه شهر اتفاق افتاد که متأسفانه این مشکلات را ایجاد کرد. اشتباه اول این بود که مسئولان در آن زمان، خیلی به موضوع حاشیه شهر اهمیت ندادند. موضوع دیگر سیل جمعیتی بود که روانه مشهد شد. مشهد شهری است که توسعه شهری آن نسبت به تمام شهرهای ایران حتی خود تهران بیشتر است. قبل از پیروزی انقلاب فلکه پارک دروازه شهر بود، همان وقتی که در بولوار ملکآباد تعداد انگشتشماری منزل مسکونی بود. میتوان گفت شهر نسبت به گذشته حداقل ١٠ برابر توسعه یافته است و بدتر از توسعه شهری، توسعه اقتصادی بوده است. در گذشته بازارهای بسیار اندکی در مشهد مشغول به فعالیت بودند اما برای مثال امروز فقط در بولوار معلم حداقل پنج برابر بازار رضا فروشگاه و مغازه وجود دارد. این توسعه صنفی مشهد شاید ۵٠ برابر بیشتر از توسعه سایر شهرهاست.
وضعیت صنفها و چالش مدیریت شهری
در گذشته جمعیت مشهد ۵٠٠ هزار نفر بود اما اکنون به سه میلیون نفر رسیده و به عبارت دیگر جمعیت ۶ برابر افزایش یافته، توسعه شهری ١٠ برابر شده اما توسعه صنفی در مشهد ۵٠ برابر است و در هیچ شهری نیست. این خصوصیت مشهد است که شدیداً مدیریت شهری را با چالش و مصیبت مواجه میکند که چنین شهری را اداره کند. متأسفانه در این شرایط دو جریان به شهر حملهور شدند. یک جریان کوچ روستاییان به شهر مخصوص مشهد بود. موضوع دوم مهاجرت اتباع خارجی بود که این دو موضوع عامل انعقاد حاشیه شهر شد. این افراد اصلاً شهری نبودند. اتباع خارجی که اصلاً ایرانی نبودند. نه فرهنگ آنها متناسب با فرهنگ شهر است و نه وضعیت اجتماعی آنها قابل مقایسه و تنظیم با شهر بود. اینجا نه تنها خانههای بدون مجوز ساختند بلکه یک جریان و بافت غیرفرهنگی مشهدی از آمدن اتباع خارجی و عشایر کوههای هزار مسجد به وجود آمد و یک جمعیت یک میلیون و ٢٠٠ هزار نفری با این وضعیت ایجاد کرد و طبیعی است که ما بیش از آنچه که از ساختوسازهای حاشیه شهر رنج ببریم از وضعیت بافت اجتماعی آنجا که هیچ سنخیتی با بافت اجتماعی نداشت، رنج میبردیم. مشکلات فرهنگی در این منطقه بسیار زیاد بود و از طرف دیگر وضعیت ساختوساز و عمران آبادانی نیز با مشکلات بسیاری مواجه بود و کوچه و معابر درست و وسایل تفریحی مناسبی در این مناطق وجود نداشت و خیابانهای محدودی آسفالت شده بودند. همیشه آقایان نیز در این فکر بودند که مشکل حاشیه شهر مشهد را رفع کنند اما مشکل
حل نمیشد.
تعبیر آقای شهردار درباره اینکه اسم حاشیه را برای اطراف مشهد به کار نبریم، تعبیر درستی است
در این میان یک حرکت فرهنگی به دستور مقام معظم رهبری و در قالب ستاد ساماندهی فرهنگی آغاز شد و جریانهای فرهنگی با هم هماهنگ شدند. یکی از آثار این حرکت مسئله عمران و آبادانی شهر در این مناطق بود که آقای شهردار چند روز پیش هم فرمودند که دیگر کسی اسم حاشیه شهر را به کار نبرد زیرا آنجا اکنون شهر است و حاشیه نیست و تعبیر به حاشیه هم درست نیست و موضوع درستی نیز از سوی ایشان مطرح شده است. این نظر خود آقای شهردار بود. اثر دیگر در حوزه مسائل امنیتی بود که برخی از اعضای شورای عالی امنیت ملی که به مشهد آمدند به ما اعلام کردند که طرحهای مختلف درباره مسائل حاشیه شهر داشتیم ولی به این نتیجه رسیدیم که مدخل و معبر ما برای برقراری امنیت در حاشیه شهر، فقط مسائل فرهنگی است که شما انجام دادهاید. در سایه همین مسائل فرهنگی چند اقدام امنیتی انجام و خوشبختانه امنیت در این مناطق برقرار شد. الحمدلله اکنون امنیت در این مناطق برقرار و شرایط شهرزیستی در آنجا فراهم شده است. مسئله ساماندهی فرهنگی حاشیه شهر برای ما یک کار مقطعی نیست زیرا مقام معظم رهبری دستور دادند تا زمان مشخصی این ستاد فعالیت کند اما بعد از آن مسئله حاشیه شهر از نظر فرهنگی، عمرانی و امنیتی باید به مدیران و مسئولان شهری واگذار شود. ما انشاءا... تا وقتی این جاده هموار شود، ادامه میدهیم اما پس از آن، همانطور که قدم اول را خود آقای شهردار برداشتند و گفتند که این مناطق حاشیه شهر نیست، امکانات شهری را نیز شهرداری فراهم میکنند و این امر جهش ارزشمندی در جهت حل مشکل حاشیه شهر
مشهد است.
مشهد در طول سال میزبان زائران بسیار زیادی است. باید نگاه ملی در خصوص رفع برخی از مشکلات این کلانشهر نیز وجود داشته باشد، ولیکن برخی اوقات این نگاه را نمیبینیم. حضرتعالی به عنوان نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه محترم مشهد چه توصیهای در این زمینه برای مسئولان استانی دارید؟ به چه شکلی میتوان این جلب توجه را انجام داد تا نگاه ملی به مشهد وجود داشته باشد؟
آقای استاندار به بنده گفتند که تا پایان شهریور ١٩ میلیون نفر زائر به مشهد وارد شدهاند که اگر تمام پیکهای زیارتی را نیز به آن اضافه کنیم، در سال ٩۶ حدود ٣٧ میلیون زائر به مشهد وارد می شوند. علاوه بر زائران داخلی، تعداد زائران خارجی نیز به پنج میلیون نفر رسیده و این در حالی است که تعداد توریست خارجی در هیچ کشوری به این اندازه نیست البته کشورهای اروپایی و ... ملاک ما نیست. اما کشورهای قاره آفریقا و آسیا را اگر در نظر بگیرید، تعداد توریست خارجی آنها در سال به پنج میلیون نفر نمیرسد. بزرگترین گله من از دوستان این است که زمانی که بحث توریست مطرح میشود تمام توجهات به تخت جمشید معطوف میشود اما کسی فکر نمیکند که این جمعیتی که در قالب توریست مذهبی به مشهد میآید، اگر از آنها بهتر نباشد، بدتر نیست زیرا اگر آنها دلار میآورند، زائر خارجی نیز دلار میآورد. اگر بحث خرید است، زائر خارجی نیز سوغات میخرد. اگر زائر خارجی به مشهد، تمام هتلهای پنج ستاره ما خالی میشوند و این در حالی است که به گفته هتلداران، در ایام پیک زائر ۴٠ درصد ظرفیت هتلها خالی است.
ضرورت تدوین برنامه برای زائر خارجی
این زائر خارجی است که این هتلها را پر میکند اما آقایان این مسائل را در نظر نمیگیرند و برای آن برنامهریزی نمیکنند. برای این پنج میلیون زائر خارجی میتواند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دهها برنامه داشته باشد که از نظر فرهنگی و اقتصادی بهرهمند شویم. میتوانیم جریان فرهنگی کشور خود را از طریق این پنج میلیون نفر به تمام دنیا صادر کنیم. اگر برتری فرهنگی داشته باشیم، این امر بستری برای توسعه سیاسی ما میشود اما متأسفانه از این موضوع بهرهبرداری نمیشود. اگر مطابق با ذائقه زائر خارجی در مسائل مذهبی و معنوی برنامهریزی داشته باشیم، میتوانیم در این زمینه بهرهبرداری بسیاری انجام دهیم اما متأسفانه تاکنون این امر محقق نشده است. به مسئولان این نکات را گفتهایم اما متأسفانه به حرف ما گوش نمیدهند یا برنامه ما را قبول ندارند و اقدام نمیشود. امیدوارم شورای شهر و شهرداری بتوانند وارد این عرصه زائر خارجی شوند ولیکن باید مطالعه و برنامهریزی کنند.
حل مشکلات مشهد نگاهی ملی می خواهد
در خصوص موضوعی که شما مطرح فرمودید درست است که نگاه ملی در برخی از موضوعات وجود ندارد و در همین زمینه باید گفت که حل مشکلات مشهد نگاهی ملی می خواهد. بارها مسئولان که آمدهاند بحث کردیم و همه نیز تصمیم گرفتند و گفتند میرویم و درست میکنیم اما از مشهد که رفتند، اینها را فراموش کردند. روزی آقای رویانیان که مسئول حمل و نقل کشور بود، به مشهد آمد. بنده وضعیت ترافیک شهر را توضیح دادم و گفتم که شما مسئول ترافیک کشور هستید؛ بیایید و برنامه جامعی برای ترافیک مشهد ارائه بدهید. در پاسخ گفت که شورای ترافیک را به مدت ١٠ روز به مشهد میآورم اما از مشهد که رفت، فراموش کرد! معقتدم شورای شهر اگر کارگروهی تشکیل دهند و در این زمینه فکر کنند که ما در مسئله مدیریت شهری و توسعه شهری از امکانات زیارتی به ویژه زائران خارجی چه بهرهبرداری ای میتوانیم داشته باشیم قطعا میتواند دستاوردهای بسیار ارزشمندی را به همراه داشته باشد.
مورد بعدی با توجه به حضور زائران، موضوع اطراف حرم مطهر رضوی است.اعضای شورای شهر و شهردارچندین بار در صحبتهایشان اعلام کردهاند که از وضعیت کنونی راضی نیستند.حضرت عالی به عنوان یک شهروند مشهدی که دغدغه بسیاری در این حوزه دارید، چه توصیهای برای حل این مشکل دارید؟
خدا هم راضی نیست. امام رضا(ع) هم راضی نیست. زمانی که آقای بنیهاشمی شهردار مشهد بود، آقای پژمان شهردار منطقه ثامن بود. آقای پژمان پیش من آمد و چندین جلسه صحبت کردیم. آقای پژمان میگفت اگر ٣٠ میلیارد تومان بودجه در اختیار ما باشد، زیرساخت منطقه ثامن را درست میکنیم و خیابانکشیها و شارستان را نیز احداث میکنیم. به آن ها گفتیم مثل بسیاری از شهرهای زیارتی دور این خرابه ها را دیوار سفید بکشید و کارهای عمرانی را دنبال کنید. پیشنهاد شد که این هزینه را از بانک بگیرند و دولت این بودجه را به آن ها بدهد.
اواخر دولت اصلاحات بود که دنبال رفع مشکلات مالی و تأمین هزینه برای این موضوع بودند اما چون دولت جدید قرار بود که بیاید این بدهی پرداخت نشد و در نتیجه اتفاق خاصی هم در این منطقه رخ نداد. پیشنهادم اکنون هم همین است که شارستان تکمیل و خیابانکشیها انجام شود، البته نه خیابان گرانی مانند خیابان آیتا...طبسی که چهار طبقه است زیرا این کار زمانبر است. تملک هم اکنون آسان است زیرا میتوانند از قانون توسعه طرق استفاده کنند. اگر این دیوار سفید را بکشند و این خیابانها را بکشند و شارستان نیز تکمیل شود، قصه اطراف حرم رضوی به پایان میرسد. شورای شهر باید ابتدا به دنبال طرح این کار برود و هزینه را ارزیابی کند و به نحوی از مردم و بانکها بگیرند و به این ترتیب مشکل اطراف حرم و این خرابی و بیسروسامانی حل میشود. با توجه به اینکه قرار است پارکینگ های اطراف حرم رضوی بسته شود باید فکری برای این موضوع کرد. در طرح شارستان یک طرح پارکینگ قوی زیرزمینی داریم که تقریبا چند برابر پارکینگهای فعلی حرم است. می دانیم که شهرداری پول و امکانات برای احداث پارکینگ ندارد.
رفع مشکل پارکینگ اطرف حرمبا سرمایهگذاری
پیشنهاد من این است که شهرداری بیاید در قالب طرح مشارکتی با چند نفر سرمایهگذار این پارکینگ را احداث کند. آقای ثابت نامهای به من نوشتند و برای سرمایهگذاری در شهر ابراز تمایل کردند. اگر چند سرمایه گذار پیدا شود، مشکل پارکینگ در اسرع وقت حل میشود. پارکینگسازی کار سختی نیست. این پارکینگهاو خیابانکشیها و احداث شارستان که به اتمام برسد، مشکل اطراف حرم حل میشود. البته من درباره بافت اطراف حرم نظر دیگری دارم و با این نوع ساختوساز در اطراف حرم مخالف هستم. برای مثال همین بالاخیابان را ببینید.
از یک طرف هتل های غول پیکر دیده میشود و از طرف دیگر مجتمع های تجاری و ... . تنها چیزی که مطرح نیست گنبد امام رضا(ع) است. این ساختوساز متأسفانه در دوره شورای سوم شروع شد و در شورای چهارم نیز با همین روند تا حدودی ادامه داشت و همان زمان هر چقدر که مخالفت کردیم، صدایمان به جایی نرسید. اینکه بیاییم یک جزیره کیش درست کنیم که وسط آن گنبد امام رضا(ع) وجود داشته باشد، شایسته امام رضا(ع) نیست. به حرف ما گوش نکردند و ساختوسازها از هر طرف انجام شد.
با توجه به اینکه بحث به موضوع شورای شهر و شهرداری رسید خواهشمندیم نظرتان را در خصوص اعضای پنجمین دوره شورای شهر و شهردار جدید شهر بفرمایید.
مسئله شورای شهر یک جریانی است که بخشی از کارگزاری نظام است. بر حسب قوانین کشور، آقایان صلاحیتها را تأیید کردند و مردم در انتخابات به شورای شهر
رأی دادند.
تاکنون حرکتی ضد ارزشی از اعضای شورای شهر ندیده ایم
شورای شهر شورای منتخب مردم است و تا اینجا هم که فعالیت کردهاند، حرکتی خلاف و ضد ارزشی از شورای شهر ندیدهایم. برخی خانمها و آقایان در گوشه و کنار مسائلی را مطرح میکنند اما در مجموع انضباط شورای شهر مسئله قابل قبول و قابل توجه است و منتخب مردم
هم هستند. بسیاری از اعضای شورای شهر مشهد را ایثارگران دفاع مقدس تشکیل می دهند و این موضوع دیگر مزیت شورای
پنجم است.
شهردار یک مشهدی با تعصب و مدیری با تجربه است
آقای تقیزاده نیز امتیازات بسیار زیادی دارد، یکی اینکه ایشان یک مشهدی با تعصب است و به قولی «کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من». ایشان مدتی معاون شهردار تهران در یک شرایط بحرانی بود و مرد باتجربهای در مدیریت شهری است و تاکنون نیز مسیری که در مدیریت شهری مشهد پیش برده، مسیر مناسبی بوده است. خود ایشان نیز فردی ارزشی،تصمیم گیر و از خانواده متدینی است. ایشان نوه یک روحانی مجاهد در زمان رضاخان بوده است. شاید خود آقای تقیزاده هم خبر نداشته باشد که من پدربزرگ ایشان را میشناسم. پدربزرگ ایشان روحانی با صلابتی بوده است. امیدواریم که این سابقه دینی ایشان و وابستگی ایشان به روحانیت مؤثر
باشد.
اعضای شورای شهر مشهد و شهردار خادمان امام رضا(ع) هستند
امیدواریم شهردار و شورای شهر در آینده خدمات مبتکرانهای در شهر ارائه دهند و با اخلاصی که به امام رضا(ع) دارند، در شهر خدمت کنند. اعضای شورای شهر و هم شهردار مشهد باید به این نکته توجه داشته باشند که قبل از اینکه خادم مردم و مدیر شهری باشند، خادم امام رضا(ع) هستند. مشهد شهر امام رضا(ع) و خانه ایشان است. هویت این شهر هم متعلق به امام رضا(ع) می باشد. بر همین اساس امیدواریم خدمات آنها شایسته امام هشتم باشد.
حساسیت مقام معظم رهبری به شهر مشهد بسیار زیاد است
وظیفه ما این است که هر جریانی که کارگزار این نظام است، ما نیز خادم آن جریان باشیم. بنده نیز با کمال افتخار، خادم جریان خدمتگزاری هستم که در راستای منویات مقام معظم رهبری مدیریت شهری را بر عهده دارد. مقام معظم رهبری به شهر مشهد حساسیت بسیار زیادی دارند.
گاهی ایشان که به مشهد متشرف می شوند و به خیابانی میروند، اشکالات این خیابان را بیان میکنند. برای مثال زمانی ایشان به مشهد تشریف آوردند و از خیابانی عبور کردند که گویا بولوار فکوری بود و به بنده فرمودند: «بولواری را رفتم که یک مسجد در آن نبود .چرا باید اینچنین باشد؟» ما همان زمان با شهردار و اعضای شورای شهر مسئله را مطرح کردیم که نهضت مسجدسازی راه افتاد. زمانی حضرت آقا از کوهسنگی عبور کردند و دیدند که پشت آن ساختمانی احداث میشود و استاندار را که آقای رشیدیان بود، احضار کردند و فرمودند که تمام این ساختمانها از بین برود زیرا این ارتفاعات متعلق به مردم است و باید به عنوان ارتفاعات محفوظ شود. این دستورات مقام معظم رهبری برای هیچ شهری
حتی برای تهران نیست.
ایشان به اعتبار اینکه خودشان مشهدی هستند، درباره مشهد نظر دارند و حتی درباره کوچکترین مسائل نیز منویاتی دارند. امیدواریم اعضای شورای شهر و مدیریت شهری در اجرای منویات مقام معظم رهبری موفق باشند. ما نیز پشت جبهه دعاگو هستیم. بارها به شهردار و اعضای شورای شهر نیز گفتهایم که اگر کمکی از ما بربیاید، در خدمت هستیم.
آیا از روند احداث زائرسراهای ارزانقیمت که حضرتعالی نیز پیگیر بودید و مقام معظم رهبری نیز در این زمینه تأکید داشتند، رضایت دارید؟
مقام معظم رهبری چند بار فرمودند که در مشهد زائرسرای ارزانقیمت احداث شود و به سه استاندار دستور دادند اما هیچ یک عمل نکردند. البته آقای رشیدیان نبود و استانداران قبل از ایشان بودند. بنده آن زمان نماینده ولی فقیه نبودم و خیلی نمیتوانستم در این زمینه دخالت کنم. اما اینکه دیدم فرمان آقا روی زمین مانده است، ناراحت شدم و در نماز جمعه گفتم که مقام معظم رهبری دستوری دادند و بر زمین مانده است. طرحی به نام «خشتهای آسمانی» پیشنهاد دادیم که البته قبل از آن، برای بازسازی گنبد امام جواد(ع) و امام موسی کاظم(ع) بود و گفتیم طلای این دو گنبد باید از مشهد تهیه شود و طوری شد که نه تنها این دو گنبد از طلا شد، بلکه درهای حرم مطهر و ایوان موسی بن جعفر(ع) نیز از طلا ساخته شد. با توجه به این تجربه موفق تصمیم براین شد که در خصوص ساخت زائرسرای ارزان قیمت به صورت جدی ورود کنیم. مدیریت شهری قبل پیشنهادی داد که شهرداری به جای اینکه برای احداث این زائرسراها از مردم پول بگیرد، زمین و پروانه بدهد و از مشاوران شهرداری نیز کمک بگیرد و هر استانی وارد شود و برای همان استان، این زائرسراها
را احداث کند.
همراهی مدیریت شهری برای حل برخی از مشکلات زائرسراها ضروری است
بلافاصله نمایندگان ولی فقیه در تمام استانهای کشور در مشهد جمع شدند و تولیت این کار را نیز به آقای تقوی سپردیم که ایشان رئیس نهاد سیاستگذاری ائمه جمعه بود و کار هم انجام شد و به فاصله کمتر از یک سال بخشی از این زائرسراها احداث شد. فقط زحمتی که اکنون برای شهردار و مدیریت شهری باقی میماند، این است که اگر خردهکارهای این زائرسراها باقی مانده، شهرداری همراهی کند تا مشکلات اجرایی و اداری آنها برطرف شود. آنچه ما اکنون گرفتار آن هستیم، مسئله زائرسرای استان خراسان است. میگویند کوزهگر از کوزه شکسته آب میخورد و اکنون سرنوشت زائرسرای استان خودمان هم همینطور است. مردم از شهرستانهای استان به مشهد میآیند و جایی برای استقرار ندارند. احداث زائرسرای ارزانقیمت استان خراسان رضوی در مشهد پیشنهاد مهندس واحدی، معاون هماهنگی امور زائران استانداری، بود و قرار شد ایشان کار را به دست بگیرند و پیگیری کنند. صحبت شده بود که زمینی را اختصاص دهند که نمیدانم کار به
کجا رسید.
جنابعالی با توجه به دستور مقام معظم رهبری، تأکیدات بسیاری برای احیای توس داشتید. شورای پنجم کمیسیونی به صورت ویژه برای احیای توس تشکیل داد و اقداماتی در حال انجام است. در این باره چه توصیهای دارید؟
مسئله احیای توس به دلیل اینکه متولی ندارد روی زمین مانده است و اگر متولی وجود داشته باشد، مشکل حل میشود. توس هم نقش فرهنگی و هم نقش اجتماعی دارد. باید توجه داشته باشیم میراث تابران و توس برای ما معرفیکننده فرهنگ هزار سال قبل است. برای اینکه فرهنگ هزار سال قبل را نشان دهیم باید شهر توس را احیا کنیم و به این ترتیب زمان امام رضا(ع) را زنده میکنیم. سازمان گردشگری از سال ها قبل احیای این منطقه را بر عهده گرفت اما هیچ قدمی در این زمینه برداشته نشد. حدود ٢۵ سال است که هیچ کاری انجام نشده جز اینکه مردم بدبخت شدهاند. مردم این منطقه گاز نداشتند که البته با فشاری که وارد کردیم، صاحب گاز شدند، ولیکن زندگی مردم این منطقه فلج
شده است.
توس احیا شود کار بزرگی از سوی مدیریت شهری صورت گرفته است
عقیده بنده این است که ابتدا باید مسئله تملک این منطقه حل شود،زمین هایی برای مردم این منطقه در نظر گرفته شود و املاک مردم خریداری گردد زیرا با همین وضعیت فعلی مردم، ساماندهی آنجا دشوار است. در صورتی که مشکلات این منطقه حل گردد کار بزرگی ازسوی مدیریت شهری انجام گرفته و بسیار ارزشمند است. عمده مشکلات موجود نیز به دلیل جریان زندگی مردم است. اگر زندگی مردم از این منطقه به یک منطقه دیگر منتقل شود، احیای توس کار دشواری نخواهد بود. باید بدانیم اگر توس احیا شود، مشهد زمان امام رضا(ع)
احیا میشود.