فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

انصاف این است که در فرضی که اصل لفظی را مرجح نمی دانیم اخبار تخییر بر هز یک از دو اصل لفظی (اصالة الاطلاق) و عملی مقدم است و حاکم. زیرا موضوع اصالة الاطلاق شک در تقیید و موضوع اصل عملی به شک در حکم واقعی و فقدان دلیل معتبر اجتهادی است

جلسه ی چهل و نهم درس حوزه ، مسجد گوهرشاد

دریافت
مدت زمان: 42 دقیقه 28 ثانیه

ادامه مسأله سوم(شک در جزء خارجی ناشی از تعارض نصّین)

لکن الانصاف: انصاف این است که در فرضی که اصل لفظی را مرجح نمی دانیم اخبار تخییر بر هز یک از دو اصل لفظی (اصالة الاطلاق) و عملی مقدم است و حاکم. زیرا موضوع اصالة الاطلاق شک در تقیید و موضوع اصل عملی به شک در حکم واقعی و فقدان دلیل معتبر اجتهادی است و چون اخبار تخییر یکی از دو اماره و دلیل اجتهادی را برای ما مشخص میکند آن اماره -شک ما در تقیید و در حکم واقعی-تعبداً زائل میکند، حال اگر اصالة الاطلاق را بر مبنای بعضی مرجح دانستیم در این صورت بحث مرجحات به میان می آید و از بحث ما نحن فیه خارج خواهد بود.

مسأله چهارم: شبهه موضوعیه در شک در جزئیت شیء خارجی

خطاب تفصیلی از شارع صادر شده لکن در مصداق و محصل خارجی آن شبهه پیش آمده است.

به عنوان مثال به دنبال نذری روزه ی یک ماه هلالی بر او واجب شده ، در اینجا عنوان واضح است، اما نمیداند این ماه هلالی 29 روز است یا 30 روز. ئر اینجا شک در اقل واکثر ارتباطی و شبهه موضوعیه وجوبیه است.

نظر مصنف: احتیاط واجب است. اصالة البرائة در اینجا قابل اثبات نیست

دلیل بر احتیاط 1- استصحاب عدم تحقق عنوان است

در اینجا تکلیف منجز و دارای عنوان مبیّن و واضح است از اینرو مقتضی موجود است و ما شک داریم که آیا با انجام اقلّ غرض عنوان تکلیف تحصیل میشود یا نه؟ اصل عدم تحصیل غرض جاری می شود

2- قاعده اشتغال: اشتغال یقینی مقتضی برائت یقینی است

فرق بین شبهه موضوعیه در باب اقل واکثر و شبهه حکمیه:

در شبهه حکمیه دلیلی بر وجوب اکثر نداشتیم و متعلق حکم و تکلیف مردد بود و لذا با اجرای قانون قبح عقاب بلا بیان حکم برائت می شد، اما در اینجا خطاب تکلیف منجز و  کاملاً واضح است و شک در عنوان مکلّف در خارج است، لذا احتیاط واجب است در اکثردر اینجا اصل برائت چه عقلی و چه نقلی جاری نیست زیرا موضوع آن عدم البیان است و فرض این است که خطاب تفصیلی از جانب شارع بیان میشود لذا قانون قبح عقاب بلا بیان در اینجا جاری نمیشود.