فرائد الاصول ، تنبیهات شبهه ی محصوره

وجوب جزء مشکوک از موارد ما لا یعلمون است لذا وجوب نفسی اکثر و یا مؤاخذه ترک آن برداشته شده است وسابقا بیان کردیم مراد از رفع آیا تکلیف است یا مؤاخذه و عقاب و مرحوم مصنف قائل شده به رفع عقاب و مؤاخذه .

جلسه ی سی و نهم درس حوزه ، مدرسه ی نواب

دریافت
مدت زمان: 40 دقیقه 39 ثانیه

بحث ما در مورد شیهه وجوبیه در فرض دوران امر بین اقل واکثر در فقدان نص است.

مرحوم شیخ فرموند: احتیاط واجب نیست اقل را اتیان می کنیم و در اکثر اصالة البرائة جاری میشود دلیل عقلی بر برائه که گذشت.

اما دلیل نقلی بر اصالة البرائة :(دلالة این اخبار به قدری روشن و تمام است که معتقد به جریان اصالة البرائة شده اند)

روایت اول: (حدیث حجب)

وجوب اکثر (جزء مشکوک) از مصادیق (ماحجب الله علمه عن العباد...) است. بنا براین می توان گفت وجوب نفسی اکثر و یا وجوب غیری آن و یا مؤاخذه ترک آن بر داشته شده است.

روایت دوم: حدیث رفع  (رفع عن امتی .....مالا یعلمون)

وجوب جزء مشکوک از موارد ما لا یعلمون است لذا وجوب نفسی اکثر و یا مؤاخذه ترک آن برداشته شده است وسابقا بیان کردیم مراد از رفع آیا تکلیف است یا مؤاخذه و عقاب و مرحوم مصنف قائل شده به رفع عقاب و مؤاخذه .

بعضی از بزرگان مثل شریف العلماء می فرمایند: اخبار برائت در شک در وجوب نفسی عبادات که احتمال عقاب اخروی در آن هست جاری و رفع مؤاخذه میکند . ولی شک در اجزاء که وجوب آنها غیری و مقدمی است که مخالفت آن عقاب ندارد جاری نمیشود

دلیل شرعی نمی تواند حکم عقلی را نفی کند . عقلی فطری انسان است

جواب مصنف: اخبار برائت در شک در وجوب نفسی و غیری نیز جاری است، و فرقی بین این دو نخواهد بود

بنابراینکه کلمه مؤاخذه در حدیث رفع مقدر باشد، چون ترک واجب غیری موجب نرک واجب نفسی است لذا موجب عقاب اخروی است

و بنابراینکه جمیع الآثار در تقدیر باشد در این صورت مطابق حدیث رفع جزئیت که اثر وضعی جزء مشکوک و ما لا یعلمون است برداشته می شود ، و با رفع جزئیت وجوب آن نیز خود به خود بر داشته میشود