روایتی از پیامبر اکرم(ص) درباره این نوع چینش سور قرآن داریم که فرنودند «قرآن جامع تمام کتب آسمانی گذشته است و خداوند سوره های طوال را به جای تورات نازل کرده است؛ سوره های مئین را به جای انجیل نازل کرده است؛ سوره های مثانی به چای کتاب زبور حضرت داود نازل شدند و سوره های مفصل جای سایر کتب آسمانی بر من نازل شده است.

به گزارش alamolhoda.com، آیت الله علم الهدی ظهر امروز در تفسیر روزانه قرآن کریم که هر روز ماه مبارک رمضان با محوریت سوره مبارکه «حدید» در محل مهدیه مشهد برگزار می شود، به بیان نکاتی پیرامون ساختار و خواص این سوره مبارکه پرداخت.

مشروح مهم ترین بخش های سخنان آیت الله علم الهدی به شرح ذیل است:

 سوره مبارکه حدید پنجاه و هفتمین سوره قرآن است و نزول آن بر حسب آن چه عامه و اهل سنت نقل کرده اند، پس از نزول سوره مبارکه زلزال بوده است اما بین دو سوره واقعه و مجادله قرار دارد و به اجماع تمام مفسران در مدینه نازل شده است. هیچ کدام از آیات این سوره مبارکه در مکه نازل نشده و یک سوره مدنی است.

رابطه سوره حدید با سوره واقعه هم از نظر محتواست و هم از نظر لفظ. البته چینش سور قرآن بر اساس تناسب بوده و این گونه نبوده که بخواهند سوره ها را بر اساس بزرگی و کوچکی کنار یکدیگر فهرست کنند از همین رو همواره بین یک سوره با سوره قبل و بعدش رابطه ای وجود دارد.

در دسته بندی سوره های قرآن، بر اساس روایتی از پیامبر اکرم(ص)، سوره ها به چهار دسته تقسیم می شود. دسته اول سوره های طوال هستند که شامل سوره های بلند قرآن کریم می شود؛ دسته دوم سوره های مئین نامیده شده اند که تعداد آیات آن ها حدود 100 آیه است؛ دسته سوم مثانی است که شامل سوره های حدود 80 آیه ای است و دسته چهارم دسته مفصلات است که شامل سایر سوره های قرآن است.

روایتی از پیامبر اکرم(ص) درباره این نوع چینش سور قرآن داریم که فرنودند «قرآن جامع تمام کتب آسمانی گذشته است و خداوند سوره های طوال را به جای تورات نازل کرده است؛ سوره های مئین را به جای انجیل نازل کرده است؛ سوره های مثانی به چای کتاب زبور حضرت داود نازل شدند و سوره های مفصل نیز که 68 سوره است، به جای سایر کتب آسمانی بر من نازل شده است.»

در این چینشی که برای سور نقل شده، سوره مبارکه حدید جزو مفصلات است که 29 آیه بیشتر ندارد و رابطه آن با سوره قبلش از دو جهت است؛ از حیث محتوا سوره واقعه درباره معاد، بهشت، دوزخ و کیفیت زندگی پس از مرگ است که از این جهت با سوره حدید مرتبط است که انسان باید چگونه زندگانی ای که به معاد متصل می شود را تنظیم کند تا بهتر و زودتر به آینده نیک دست پیدا کند. از حیث لفظ سوره مبارکه واقعه با دستور به تسبیح خداوند پایان یافته و ابتدای سوره مبارکه حدید نیز از تسبیح خداوند سخن گفته است.

از امام سجاد(ع) درباره توحید سوال شد، ایشان فرمودند «خداوند می دانست در آخرالزمان مردمی می آیند که اهل پژوهش، تحقیق و تأمل هستند و از قرآن برداشت های قوی ای دارند. از همین رو خداوند سوره توحید و شش آیه نخست سوره حدید را نازل کرد که اگر کسی در این آیات تعمق کند، توحید را درک می کند.»

مشکل امروز دنیا در زمینه خدا باوری، اعتقد به وجود خدا نیست؛ حتی همان بت پرست هم نمی گوید این سنگ و چوب خدای من است، بلکه می گوید این بت مجسمه ای است از آن پروردگاری که قبیله مرا خلق کرده و او خودش مخلوق خدا بوده است. جز مادی پرستانی که منکر ماوراء ماده هستند، در دنیا ملحد وجود ندارد و حتی کمونیست هایی هم که می گفتند «خدا وجود ندارد» امروز از حالت انکار محض پروردگار فاصله گرفته اند. امروز بیش تر در دنیا مشرک داریم. مشکل ما در باورمندی انسان ها نسبت به صفات خداست.اگر کسی باور داشته باشد که خا علیم است، مرتکب گناه نمی شود؛ پس برخی انسان ها صفات خداوند را باور نکرده اند. در شش آیه ابتدایی سوره حدید صفات خداوند مورد باورمندی ما قرار می گیرد.

روایتی از امیرمؤمنان(ع) نقل شده است که فرمودند «اسم اعظم خدا در 4 آیه پایانی سوره حشر و 6 آیه ابتدای سوره واقعه قرار دارد که هرکس آن را بخواند و حاجت خود را از خدا بخواهد، حاجتش برآورده می شود.»

مرحوم صدوق با سلسله سند از حسین بن ابی العلاء نقل کرده است که امام صادق(ع) فرمودند «هرکس سوره های حدید و مجادله را در نمازهای واجب خود بخواند، خدای متعال او را شامل عذاب دنیوی نمی کند و خانواده او نیز هیچ بدی نهادینه ای نخواهند داشت و عیبی در بدن او به وجود نخواهد آمد.

مرحوم طبرسی نیز در مجمع البیان روایتی از امام باقر(ع) نقل کرده که فرمودند «هرکس مسبحات را قبل از خواب بخواند، تا زمانی که امام زمان(عج) را درک کند، از دنیا نخواهد رفت.»

پیامبر اکرم(ص) در روایتی فرمودند «هرکس سوره حدید را بخواند، حقی نسبت به خدا پیدا می کند که دچار عذاب الهی در محشر نشود و کسی که نسبت به قرائت این سوره مداومت داشته باشد، خداوند او را از نعمات بهشت محروم نمی گرداند و همچنین انسان محبوسی که در زندان بر تلاوت این سوره مداومت داشته باشد، خداوند راه نجات او از زندان را آسان می کند؛ حتی اگر بر حسب جنایت به زندان افتاده باشد.»

در روایت دیگری از پیامبر(ص) آمده است که ایشان فرمودند «هر کس سوره حدید را بخواند و آن را نوشته و از خود معلق کند، در جنگ تیر نمی خورد و دلش در رزم با دشمنان محکم می شود. همچنین کسی که کار او با آهن آلات سر و کار دارد، اگر این سوره را قرائت کند، دچار حادثه دردآور نخواهد شد؛ یعنی لفظ «حدید» اثر وضعی بر کار انسان می گذارد.

توجه به تفسیر قرآن در ماه مبارک رمضان بسیار خوب است و به حساب قرآن خوانی با فضیلت در ایام این ماه مبارک ثبت و ضبط می شود اما یک ختم قرآن حداقل کاری است که شایسته است در ماه رمضان انجام دهیم. وجود مقدس امام هشتم هر سه روز در ماه مبارک یک قرآن را ختم می کردند. سیدالشهدا نیز در شب عاشورا به حضرت ابالفضل گفتند «از دشمنان مهلت بگیر تا شب آخر را با قرآن خلوت کرده و وداع کنیم.» اهل بیت(ع) با همه عزت و عظمت شان این گونه وابسته به قرآن بودند.