لازمه دنیاگرایی، آخرت گریزی است

جمعه, ۲۳ مهر ۱۳۹۵، ۱۲:۲۳ ب.ظ

خطبه اول ـ دنیاگرایی، لازمه‌اش آخرت گریزی است، یعنی دنیا و آخرت قابل‌جمع نیست نه به این معنا که اگر کسی دنیادار بود، آخرت ندارد؛ گاهی اوقات، انسان‌های با فضیلت ازنظر امکانات زندگی مادی در سطح بالایی قرار می‌گیرند اما دنیا را در استخدام آخرت خود درمی‌آورند

به گزارش Alamolhoda.com، آیت‌الله علم‌الهدی ظهر امروز در خطبه اول نماز جمعه این هفته، 23 مهرماه در حرم امام رضا ^{(علیه‌السلام)}، بابیان این‌که کلام ما در تبیین انسان الگویی قرآن، در تفسیر آیات مبارکه سوره انسان بود، اظهار کرد: در این بخش آیات، ذات مقدس پروردگار، خصوصیات و ویژگی‌هایی از انسان‌های ضد الگوی قرانی معرفی می‌کند و از جمله آن خصوصیات در مورد انسان‌هایی که ضد الگوی قرآنی هستند، می‌فرماید «إِنَّ هَٰؤُلَاءِ یُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَ یَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا».

ایشان ادامه داد: تفسیر این آیه در سه بخش است، بخش اول، مرجع اشاره «إِنَّ هَٰؤُلَاءِ...»، «اثم» و «کفور» و شناخت آن است، بخش دوم در مبحث دنیاگرایی به‌عنوان شاخصه معین انسان‌های اثم و کفور بود که در هفته‌های گذشته عرض شد؛ سخن امروز درباره بخش سوم تفسیر آیه است که یکی از شاخصه‌های انسان‌های ضد الگوی قرانی را آخرت گریزی معرفی می‌کند، «... یُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَ یَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا» این‌ها آخرت را پشت سر می‌اندازند، یعنی نسبت به آخرت اهتمام ندارند.

آیت‌الله علم‌الهدی بابیان این‌که انسان‌ها به‌طورمعمول نسبت به موضوعی که برایشان مهم است، اهتمام دارند، گفت: انسان معمولاً برای مطلبی که مورد اهتمام و توجه او است، تمام سعی، تلاش و استعداد خود را برای آن مصروف می‌کند، پیش رو می‌گذارد و به‌اصطلاح، گزینه روی میز زندگانی انسان است و به چیزی که اهتمام ندارد، موردتوجه و اهتمام او نیست.

آخرت گریزی، لازمه دنیاگرایی است

ایشان اضافه کرد: پروردگار در این آیه از آخرت گریزی، به پشت سر انداختن آخرت و قیامت تعبیر می‌کند، این آیه، این نکته را برای ما در زندگی مشخص می‌کند که دنیاگرایی، لازمه‌اش آخرت گریزی است، یعنی دنیا و آخرت قابل‌جمع نیست نه به این معنا که اگر کسی دنیادار بود، آخرت ندارد؛ گاهی اوقات، انسان‌های با فضیلت ازنظر امکانات زندگی مادی در سطح بالایی قرار می‌گیرند اما دنیا را در استخدام آخرت خود درمی‌آورند.

آیت‌الله علم‌الهدی به بیان مثالی از استخدام دنیا برای توجه به آخرت پرداخت و عنوان کرد: خانواده امیرالمؤمنین ^{(علیه‌السلام)} و حضرت زهرا شاید ازنظر دنیاداری، دنیادارترین خانواده‌ها و اشخاص در میان عرب بودند، در آن زمان تنها درآمد امیرالمؤمنین ^{(علیه‌السلام)} گذشته از غنائم جنگی و فعالیت‌های شخصی خود، هفت باغستان داشتند که این، ملک یک یهودی بود در جریان جنگ احد، مسلمان شد، به شهادت رسید و برای این‌که اموالش به ورثه یهودی او نرسد، تمام مالش را به پیغمبر بخشید و رسول‌الله، سرمایه این شخص که یک نمونه آن، هفت باغ اطراف مدینه بود، به صدیقه اطهر بخشیدند به‌عنوان عواید سبعه، این غیر از مایملک فاطمه زهرا از فدک بود.

نمونه‌ای از استخدام دنیا برای آخرت

ایشان ادامه داد: وقتی فدک به حضرت زهرا تعلق گرفت، مال‌الاجاره آن سالی 80 هزار دینار طلا بود، این 80 هزار دینار طلا بار استر صبح در خانه امیرالمؤمنین پیاده می‌شد، فقرا و نیازمندان مدینه صف می‌کشیدند و بین آنان توزیع می‌شد، این دنیاداری اما دنیا در استخدام آخرت نه در استخدام زندگی مادی؛ باهمین وضعیت، روزی وجود مقدس صدیقه اطهر از خانه بیرون آمد، سلمان از حضرت خواست به ملاقات پیغمبر بیاید، وقتی حضرت بیرون آمدند، هفت وصله ریف خرما به چادرشان بود، سلمان که این وضعیت را دید گریه کرد که چرا حضرت فاطمه چنین وضعیتی دارند.

امام‌جمعه مشهد مقدس اضافه کرد: حضرت به پیامبر گفتند سلمان هفت وصله به دامن من می‌بیند و گریه می‌کند و خبر ندارد من و علی چند سال است باهم زندگی می‌کنیم و اتاق من و علی فرش ندارد، گوشه اتاق یک پوست دباغی‌شده گوسفند است، شب‌ها رخت خواب حسن و حسین من است و روزها روی آن برای شترمان علف می‌ریزیم؛ این زندگی خانواده‌ای است که درآمدش تنها از یک بخش اموال، 80 هزار دینار طلا است.

دنیاداری، امری مضموم در فرهنگ اسلامی است

ایشان، به خدمت گرفتن دنیا برای به دست آوردن آخرت را آخرت‌گرایی عنوان و خاطرنشان کرد: آنچه مضموم است، دنیاداری است نه دنیا داشتن، یعنی دنیا را داشته باشد و آن را در استخدام آخرت دربیاورد، دنیاگرایی با آخرت‌گرایی قابل‌جمع نیست، آدمی که اهتمامش پول، ثروت، توسعه زندگی و لذایذ نفسانی است، نمی‌تواند در عرصه زندگی در وضعیت کاملاً آخرت مدار زندگی کند و این ]فرد[ دیگر به آخرت توجه نمی‌کند.

آیت‌الله علم‌الهدی به تفسیر این بخش از آیه «وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا» پرداخت و گفت: در این آیه شریفه، از قیامت و آخرت به روز سنگین تعبیر شده، مفسرین برای این تعبیر، چهار جهت نقل کرده‌اند، جهت اول این‌که علت این‌که در این آیه قیامت یا آخرت را یوم ثقیل می‌گویند به خاطر این است که قیامت روز بار برداشتن است، یعنی بار مظالم انسان‌ها بر دوش‌ها سنگینی می‌کند، انسان‌هایی که در عرصه دنیا پهنه عمری را در لذایذ دنیا و خوش‌گذرانی گذرانده‌اند بر مظالم دیگران، این مظالم تمام نشده و بر دوش‌ها می‌ماند و سنگینی می‌کند.

ایشان به‌بیان‌دیگر تعابیر «یَوْمًا ثَقِیلًا» پرداخت و ادامه داد: جهت دوم که روز قیامت را روز ثقیل می‌گویند، به خاطر این است که آخرت، مایه‌دار است، برخلاف دنیا که بی‌مایه است؛ همه روز و شب و همه دوره‌های زندگی، دوره ریاست، دوره زیبایی، روز قدرت و روز عزت در دنیا فانی و از بین رفتنی است، روز بی‌مایه است برخلاف آخرت که مایه‌دار است، اگر انسان در آخرت به اوج لذت و نعمت بهشتی خدا برسد، از بین رفتنی و نابود شدنی نیست، اگر به ذلت عذاب الهی هم دچار شود، سر در گریبان است و با همان خفت، بدبختی باید ادامه دهد و تمام‌شدنی نیست؛ چون آخرت روز پرمایه است، به یوم ثقیل تعبیر شده است.

آیت‌الله علم‌الهدی، سومین تعبیر از کلمه ثقیل را «پربها» بودن روز قیامت عنوان کرد و گفت: جهت سوم، گفتند ثقیل به معنای سنگین نیست، به معنای پربها است این‌که در حدیث ثقلین پیامبر می‌فرماید من در بین شما دو شیء گران‌بها می‌گذارم و تعبیر می‌کنند «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ»، مقصود شیء پربها است، «وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا» یعنی آخرت روز پربها است در مقابل دنیا که روز بی ارزش است، هر چه تلاش کنی، چیزی دست تو را نمی‌گیرد، این صبحانه، ناهار و شام نیز هرچه بود گذشت و تمام شد، این دنیا است که از میلیاردها دارایی، هیچ‌چیز عاید شما نمی‌شود، در مقابل آخرت که باارزش است؛ یعنی شما یک عمل خیر انجام دادید، هفت‌صد برابر آنجا دست شمارا می‌گیرد، از بین نمی‌رود و دست شمارا نیز می‌گیرد.

ایشان افزود: جهت چهارم که آخرت را به یوم ثقیل نامیده‌اند این است که شداید قیامت سنگین است، مسائلی که در عرصه قیامت به سر انسان می‌آید، سنگین است، از همان ابتدا که انسان وارد عرصه محشر می‌شد، فضای وحشتناک محشر را می‌بیند، فضای تاریک، ظلمانی، گرم، صداهای انفجار از اطراف بلند است، در این تاریکی و ظلمت نمی‌داند کجا برود و به کدام طرف حرکت کند، «ابکی لخروجی عن قبری عریاناً ذلیلاً حاملاً. ثقلی علی ظهری، انظر مرّهً عن یمینی و اخری عن شمالی اذ الخلائق فی شأن غیر شأنی لکل امرء منهم یومئذ شأن یغنیه وجوه یومئذ مسفره ضاحکه مستبشره ...»، فضای تاریک و سردرگم، صدای ضجه و ناله و شیون بلند، صداهای مهیب انفجار تمام فضا را گرفته، کجا برود؟ عده‌ای از جلوی پایشان رد می‌شوند با صورت‌ها نورانی، در شعاع نورانیت چهره آنان عده‌ای به دنبال آنان راه افتاده‌اند و او نمی‌فهمد چه کند؟

روز قیامت، امام حسین ^{(علیه‌السلام)} به دنبال محبین خود می‌گردد

آیت‌الله علم‌الهدی بابیان این‌که روز قیامت، امام حسین ^{(علیه‌السلام)} به دنبال محبین خود می‌گردد، عنوان کرد: در این فضا چطور باید اربابان خود را پیدا کند، یک مژده برای ما وجود دارد، این‌که پیغمبر فرمودند «إنَّ الحُسَینَ مِصباحُ الهُدی وسَفینَةُ النَّجاةِ» در دریا کشتی کنار اسکله لنگر می‌اندازد که آدم‌هایی که می‌خواهند سوار شوند، سوار شوند اما این کشتی نجات است، زمانی که کشتی‌ها غرق می‌شوند و مردم در حال مردن هستند، در موج‌های دریا حرکت می‌کند تا ببیند هرکه در حال غرق شدن است، نجات دهد، این کشتی به سراغ آدم می‌رود.

ایشان خاطرنشان کرد: روز قیامت امام حسین ^{(علیه‌السلام)} این‌طور است، این‌طور نیست که ما دنبال امام حسین ^{(علیه‌السلام)} بگردیم و پیدا کنیم، در روز قیامت امام حسین ^{(علیه‌السلام)} می‌گردد و می‌گوید یا حسین گویان چه کسانی بودند، عاشوراییان کجا هستند و محبان، اشک‌ریزان و عزاداران و حسین گویان را پیدا می‌کند.

مشروح خطبه اول