همه ی موجودات دارای شعورند اما به حسب خودشان

مرحوم علامه طباطبائی می گوید همه ی موجودات دارای شعورند اما بحسب خودشان، او بوجود خود نفس خود را جوری نشان می دهد که محتاج است و ثابت می کند این قدرت که بدان محتاج است چیزی نیست جز خدا. تحدیث زمین هم همین است، زمین در وجود الان خود شعور دارد. وقایع اتفاق افتاده در زمین به صورت عکس برداری می ماند و در روز قیامت این ها را نشان می دهند.

ادامه ی تفسیر سوره زلزال، مهدیه مشهد

آیت الله علم الهدی در ادامه جلسات تفسیر روزهای چهار شنبه، به ادامه ی تفسیر سوره زلزال پرداختند. ایشان برای شروع تفسیر این سوره به تفسیر دو آیه ی 4 و 5 اشاره کرده و افزودند: خداوند متعال در آیه ی اول زمان قیامت را با "اذا" اعلام کرد که زمان تحقق قیامت است، بعد این اتفاقات "قال الانسان مالها" آمد. اما در ادامه آمدن "یومئذ" دقیقا مانند آمدن "اذا" است یعنی در آن ظرف زمانی زمین اخبارش را حدیث می کند که در اینجا چند نکته قابل بحث است.

ایشان در ادامه با طرح ی4 نکته بحث را اینگونه ادامه دادن که: نکته ی اول حدیث کردن اخبار توسط زمین است که طبق روایات زمین اخبارش را برای امیر المومنین(ع) حدیث می کند اما مفسرین عامه مخاطب زمین را خلایق دانستند، نکته ی دوم که اصل مطلب در همین است این که حرف زدن زمین چگونه است؟ و چرا بجای "تحدث" از "تخبر" و .. استفاده نکرده اند؟

آیت الله علم الهدی با اشاره به سوالات بالا تاکید کردند: در اینجا سه قول مطرح است، قول اول که قول ابو مسلم است این که وضع زمین گویای احوال و حوادث رخ داده در آن است و حالت های اهل محشر هم بیانگر مسائل است و وضع جزای مردم گویای اخبار زمین است. نظریه دوم نظر جمهور مفسرین عامه است که زمین حرف میزند و این زمین زمین زنده شده و به سخن می آید. 
ایشان در بیان قول سوم در تفسیر این سوره پرداخته و افزودند: قول سوم قول معتزله که محال است جماد به سخن بیاید و این سخن صدایی است که از طرف خدا ایجاد شده و سخن می گوید که مصداق آن را از داستان سخن گفتن درخت با حضرت موسی بیان کردند. همانطور که خدا در دل درخت صدایی ایجاد کرد همان صدا از زمین ایجاد شده و می آید.

آیت الله علم الهدی در بیان قول چهارم  بیان کردند: در قرآن آیاتی هست که برما ثابت می کند همه ی موجودات دارای شعور هستند،"تحدث " از باب "تفعیل" است و هر فعل در باب تفعیل قائم به اراده است و هر اراده ای هم قائم به شعور. آیه 44 سوره ی اسراء می فرماید "هیچ چیزی نیست جز اینکه تسبیح می کند به حمد خدا و لی شما تسبیحش را نمی فهمید. واین تسبیح هم از ماده تفعیل و قائم به اراده و این اراده هم قائم به شعور است.زمین در "تحدث اخبارها" اراده می خواهد و اراده هم شعور در کنار صحبت کردن نیاز دارد.

ایشان در ادامه افزودند: مرحوم علامه طباطبائی می گوید همه ی موجودات دارای شعورند اما بحسب خودشان، او بوجود خود نفس خودرا جوری نشان می دهد که محتاج است و ثابت می کند این قدرت که بدان محتاج است چیزی نیست جز خدا. تحدیث زمین هم همین است، زمین در وجود الان خود شعور دارد. وقایع اتفاق افتاده در زمین به صورت عکس برداری می ماند و در روز قیامت این ها را نشان می دهند.

آیت الله سید احمد علم الهدی در پایان سخنان خود بیان کردند: در سوره ی حم خداوند می فرماید زمانی که اعضاء و جوارح بر علیه ما شهادت می دهند از آنها می پرسیم چرا شما که عضوی از ما هستید علیه ما شهادت می دهید؟ جوا می دهند خدایی که هرچیزی را به سخن می آورد ما را به سخن در آورده است. پس نتیجه می گیریم که خداوند رحمن همه چیز را به نطق در می آورد اما نه مانند نطق انسان.