خطبه اول نماز جمعه ـ امامت نه انتصابی است نه انتخابی بلکه امامت ساختاری است، امام را خدا امام می‌سازد نه این‌که از بین انسان‌ها کسی را به‌عنوان امام نصب کنند یا مردم آن را انتخاب کنند

به گزارش Alamolhoda.com، آیت‌الله علم‌الهدی ظهر امروز در خطبه اول نماز جمعه این هفته، 6 شهریور مشهد مقدس در حرم امام رضا ^{(علیه‌السلام)}، گفت: کلام ما در خطبه اول درباره تبیین انسان الگویی قرآن در انسان زیستی بود و تفسیر آیات شریفه سوره مبارکه انسان، «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورً» که عرض شد، با دو رویکرد قابل تفسیر است، رویکرد اول این بود که مقصود از انسان، جنس انسان باشد که بحثش هفته گذشته عرض شد و رویکرد دوم این است که انسان ممتاز الگویی قرآن باشد که مخصوص وجود اقدس مولی امیرالمؤمنین، علی ^{(علیه‌السلام)} است.

ایشان بابیان این‌که در این خطبه به بیان دومین رویکرد این آیه می‌پردازیم، ادامه داد: بنا بر رویکرد  دوم، خدا می‌فرماید این انسان ممتاز را ما هدایت کردیم، یا شاکر است و یا کفور است، هدایت وجود اقدس امیرالمؤمنین یک هدایت ویژه است زیرا هدایت الگویی قرآن است؛ در آیه 24 سوره سجده این معنا را به دست می‌آوریم، «وَ جَعَلْنَا مِنْهُم‌ْ أئمَّة‌ً یَهْدُون‌َ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ»، «در مقام تبیین برجستگان و ممتازان بنی‌اسرائیل، می‌فرماید از این‌ها امامانی قراردادیم که این‌ها را به سبب امرمان هدایت می‌شوند، یعنی هدایت یک انسان در صورتی محقق می‌شود که هدایت او از طرف خدا با امر خدا صورت بگیرد، مقصود از این امر چیست؟ معنای این امر در آیه 82 سوره «یس» مشخص‌شده است «إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیئًا أَنْ یقُولَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ» «امر خدا این است که وقتی اراده کند چیزی وجود پیدا کند، آن چیز موجود می‌شود، یعنی امر خدا، ساختار خاص پروردگار در غیر مجرای طبیعت است.

امیرالمؤمنین انسان الگویی قرآن است

امام‌جمعه مشهد مقدس با اشاره به این‌که امیرالمؤمنین به‌عنوان انسان الگویی از سوی خدا انتخاب‌شده است، خاطرنشان کرد: این‌که خداوند می‌فرماید وجود اقدس امیرالمؤمنین، انا هدیناه السبیل، یعنی ایشان به‌عنوان انسان الگویی که از سوی خدا انتخاب‌شده، هدایتش یک هدایت ساختاری است، هدایت امیرالمؤمنین به امر خداست که در سوره یس، امر خدا را به تکوین و ساختار خدا تفسیر می‌کند.

امامت نه انتصابی و نه انتخابی است بلکه یک موقعیت ساختاری است

ایشان اظهار کرد: امیرالمؤمنین، انسان الگویی قرآن یک موجود ویژه‌ای است که ذات مقدس پروردگار با یک هدایت خاص و ساختار مخصوصی او را خلق کرده، با استفاده از این سه آیه قرآن، نکته‌ای که وجود دارد این است که آیا امامت انتصابی است یا انتخابی؟ آنی که از تفسیر این سه آیه به دست می‌آید در مورد امیرالمؤمنین، امامت نه انتصابی است نه انتخابی بلکه امامت ساختاری است، امام را خدا امام می‌سازد نه این‌که از بین انسان‌ها کسی را به‌عنوان امام نصب کنند یا مردم آن را انتخاب کنند.

امیرالمؤمنین در عین ولایتمداری، صاحب‌اختیار در صلب آن است

عضو خبرگان رهبری بابیان این‌که در خصوص شخصیت الگویی امیرالمؤمنین دو نکته به وجود می‌آید، تصریح کرد: اینجا  دو نکته پیش می‌آید، نکته اول این‌که اگر شخصیت الگویی ولایت مدار امیرالمؤمنین یک شخصیت ساختاری است، خدا علی را علی ساخته و خدا وجود مولا را در این اوج از فضیلت و عظمت قرار داده است، بنابراین این امتیازات امیرالمؤمنین برای حضرت فضیلت نیست، این اشکال را ذیل آیه جواب می‌دهد، «إِمَّا شَاکِرًاوَ إِمَّا کَفُورً»، «ما که علی را با این خصوصیت خلق کردیم، اختیار را در او صلب نکردیم، موجود صاحب‌اختیار و صاحب فضیلت است می‌تواند پا روی همه فضیلت‌ها و امتیازات بگذارد و نفسانیات خود را در زندگی بر تمام این فضائل ترجیح بدهد.

امیرالمؤمنین در هدایت تکوینی از مقام عبودیت خارج نمی‌شود

آیت‌الله علم‌الهدی یادآور شد: نکته دوم این است که چرا علی این‌طور، چرا دیگری نه؟ این ساختار ویژه‌ای که در هدایت تکوینی یک موجود را در اوج فضیلت و عظمت به وجود آورده‌اند، چرا مخصوص امیرالمؤمنین و دیگری این‌چنین نباشد؟ روایتی از امام صادق این نکته را پاسخ می‌دهند: روایت را «علی بن ابراهیم امی» در تفسیرش که تفسیر اهل‌البیت ^{(علیه‌السلام)} است، مسندأ با سلسله سند از «حمزة بن محمد طیار» نقل می‌کند که وی از امام صادق ^{(علیه‌السلام)} روایت کرد: «قال انا هدیناه السبیل إِمَّا شَاکِرًاوَ إِمَّا کَفُورً، قال عرفنا اما آخذ اما تارک»، «این که خدا در این آیه می‌فرماید این انسان ممتاز الگویی را در یک هدایت تکوینی در اوج ساختار عظمت او را قراردادیم، به خاطر این بود که ما می‌دانستیم این از این فضیلت‌ها در عین اختیار درراه عبودیت خدا استفاده می‌کند یا این امتیازات ساختاری را زیر پا می‌گذارد و نفسانیت و شهواتش را ترجیح می‌دهد».

ایشان با اشاره به عبودیت و بندگی بی‌مثال امیرالمؤمنین، عنوان کرد: امام صادق ^{(علیه‌السلام)} می‌فرماید «خداوند این خصلت انسان الگویی ویژه را می‌دانست که خود امیرالمؤمنین از این قدرت، امتیاز و شخصیت در جهت منافع شخصی خود استفاده می‌کند یا در راه عبودیت و بندگی خدا می‌ریزد؛ امیرالمؤمنین با آن قدرت و توانمندی آنجایی که رضای خداست و بناست تسلیم شود، با همه قدرت می‌ایستد که دستانش را ببندند و عزیزترین عزیزانش را زیر شلاق بگیرد و زیر ضربات ته غلاف شمشیر.

چهار خصلتی که انسان را در مسیر امیرالمؤمنین قرار می‌دهد

امام‌جمعه مشهد مقدس یادآور شد: خدا می‌دانست علی کیست که این مقام را به او داده است، پروردگار حکیم است و حکمت پروردگار اقتضا می‌کند این خصلت را در هر موجودی و ماهیتی قرار ندهد و این خصوصیت را در مورد علی می‌دانست لذا تنها علی، علی شد، خود مولا هم در نامه خود به عثمان بن حنیف نوشتند «شما نمی‌توانید مثل من باشید، من موجود دیگر، ساختار دیگر و حقیقت دیگرم»

ایشان به چهار خصلتی که انسان را در مسیر ولایت قرار می‌دهد اشاره و اظهار کرد: امیرالمؤمنین ^{(علیه‌السلام)} به عثمان می‌فرمایند «چهار خصوصیت را شما داشته باشید، تقوا و پرهیزکاری؛ پیگیری و مقاومت و ایستادگی؛ استحکام در ایمان و چهار، عفت و پاک‌دامنی را داشته باشید، در خط و جریان من هستید».

ویدئو خطبه اول

دریافت
مدت زمان: 18 دقیقه 11 ثانیه