گناه در زندگی مومن لیز خوردن است.

هیچ انسانی در زندگی در حرکت ارادی خود مرتکب گناه نمی شود، فرق بین انسان مومن و کافر هم در همین است که مومن در حرکت ارادی خود گناه نمی کند و به قصد جنگ با خدا و تخلف از فرمان پروردگار عملی را انجام نمی دهد. هر انسان مومن گتاهش لغزش است اما در انسان کافر اینگونه نیست.

ادامه تفسیر سوره زلزال در مهدیه مشهد

آیت الله علم الهدی در ادامه جلسات تفسیر چهار شنبه ها به ادامه تفسیر سوره زلزال پرداختند. ایشان بعد از اشاره به مطالب مطرح شده در جلسه گذشته ازجهت تناسب این سوره با سوره قبل و  خواص سوره بیان کردند: در شروع این سوره "اذا زلزلت الارض زلزالها" با "اذا" شروع می شود، نظیر این سوره سوره های دیگری هم هست که با "اذا" شروع شده اند و همه اینها مربوط به بحث قیامت است مانند سوره های انشقاق و انفطار و...

ایشان در تفسیر کلمه "اذا" افزودند: بحثی که مفسرین در مورد "اذا" می کنند این است که آن حرف شرط است . معمولا ادات شرط در وسط کلام می آید و در مقام تعیین زمانی است که در آن مشروعی محقق بشود، بنابراین باید بحثی در قبل بیان شده باشد تا در تعیین زمان آن "اذا"بیاوریم. در سوره های انشقاق وانفطار و ... که با "اذا" شروع می شوند معین کننده زمان واقعه ایست، برای مثال زمانی که آسمان منشق می شود یا زمانی که در زمین زلزله بشود حال جرا "اذا" در ابتدای سوره آمده است؟

آیت الله علم الهدی برای پاسخ به سوال مطرح شده با اشاره به سه نظریه گفتند: سه نظریه برای این قضیه مطرح است، اول اینکه این "اذا" پاسخ به سوالاتی از معاد وقیامت است که در ذهن افراد بوجود میآید وآن زمان برپایی قیامت است، معاد به عنوان نقطه نهایی سرنوشت آنها ونقطه شروع زندگی ابدی و مرحله ثبات آنهاست وخدا در پاسخ به این سوال می فرماید:"اذا زلزلت الارض زلزالها"

ایشان در بیان نظریه دوم افزودند: نظریه دوم این است که در اصل موضوع این سوره "زلزال" نیست، مسئله " یومئذ تحدث اخبارها#بان ربک اوحی لها" که پیامبر(ص) این موضوع را برای مردم بیان کرده بودند، زمانی که مردم را از حوادث خویش آگاه می سازند و زمانی که تمام جمادات واشیاء زمین به آنچه او عمل کرده شهادت می دهند.در اصل "اذا" پاسخ به این سوال است که چه زمانی زمین و تمام اشیاء در آن به کردار و رفتار ما شهادت می دهند که خدا با بیان "اذا زلزلت الارض زلزالها" زمان را تعیین می کند. نظریه سوم هم مربوط است به تناسب این سوره و سوره قبل که زمانی که کفار در جهنم مخلد و مومنینی که اعمال صالح انجام داده اند در بهشت وعده داده شده تا ابد خلود دارند که آن زمان همان " اذا زلزلت الارض زلزالها" است.

آیت الله علم الهدی با اشاره به نکته ادبی مربوط به تفاوت "اذا" و "ان" بیان کردند: در مورد یک شرطی که تحقق آن مشکوک است "ان" استفاده می شود در مورد شرطی که محقق الوقوع باشد "اذا" استعمال می شود که نشان دهنده وقوع قطعی قیامت است که با زلزله شروع می شود. قیامت نقطه پایانی برای انسانها و موجودات این منظومه است که نقطه پایانی آن همین زلزله است.

ایشان در ادامه تفسیر این آیه به تفسیر "زلزله" پرداختند که: "زلزله" از ماده ی"زل" است به معنای لیز خوردن ولغزش پا. از نظر راغب اصفهانی وقتی کلمه ای تکرار شود دلالت بر تکرار محتوا دارد و تکرار " زل" "زلزل" یعنی لغزش های بسیار که سه تعبیر در قرآن برایش آمده است، تعبیر به "رجف"، تعبیر به "رج" وتعبیر به زلزله. در سوره نازعات اشاره به "رجف" به معنی اضطراب شدید است.  در سوره واقعه  آیه 4 اشاره به "رج" دارد یعنی تکان دادن و حرکت دادن چیزی و در آخر هم"زلزله".

آیت الله علم الهدی در تبیین قیامت و زلزله آن بعد از بیان توضیحاتی در رابطه با زلزله به این موضوع تاکید کردند که: در قیامت سه مرحله وجود دارد، اول تکان شدید"رج" دوم اضطراب بر اثر این تکان ها "رجف" وسوم زلزله. نکته قابل بحث در مورد "رج" این است که حوادثی را طبیعی می گویین که غیر ارادی و به صورت طبیعی رخ دهد انا این تکان خوردن ها و زلزله در طبیعت زمین نیست پس کسی زمین را تکان می دهد.  خداوند متعال هم خیلی از عذاب ها را با زلزله انجام دادند مانند عذاب قوم ثمود که قوم حضرت صالح بودند. اما سوال این است که این تحریک زمین با چیست؟ این تحریک با صور اسرافیل است که چون صور اول دمیده شد امواج حاصله باعث تکان خوردن استخوان بندی داخل زمین و زلزله می شود.

ایشان در قسمت آخر تفسیر امروز بیان کردند: آمدن "زلزال" بعد از "زلزت الارض" اشاره به این موضوع است که در زمین زلزله خاصی رخ می دهد مانند زلزله های عادی نیست که جایی را خراب کند ودر جایی کم تاثیر باشد که با دو تعبیر "زَلزال" و "زٍٍلزال" هردو را درست دانسته واشاره  کننده به زلزله ای خا که زلزله خود زمین است دانسته اند.

امیر المومنین(ع) در خطبه 157 نهج البلاغه می فرمایند: ای بندگان خدا فرار کنید از روزی که سه خصوصیت دارد، اعمال را بررسی می کنند و در آن روز زلزله شدید و بسیار زیادی اتفاق می افتد که آنقدر آن شدید است که بچه پیر می شود.