فرائدالاصول

تعارض استصحابین

بحث ما درباره شک در دو استصحاب متعارضین بود.و درجایی است که شک در دواستصحاب متعارضین مسبب ازامر سوم باشد

دریافت

گفته شد که این بحث چهار قسم پیدا می کند دو قسم آن در جلسات قبل توضیح آن داده شد اما قسم سوم : صورت سوم ، صورتی است که در آن به هر دو استصحاب عمل می شود : واین صورت صورتی است که علم اجمالی به ارتفاع یکی از دو مستصحب در آن صورت ، هیچ اثری نمی گذارد ( یعنی موجب تنجز خطاب بر مکلف نیست ) پس مخالفتش موجب مخالفت عملیه با حکم شرعی نیست ، مانند آنکه اشتباها با مایعی وضو بگیرد که بین بول یا آب بودنش مردد است . زیرا به خاطر استصحاب آندو به بقای حدث (نفسانی ) و طهارت اعضا حکم می شود و علم اجمالی به یکی از آندو ، مانع از آن نیست زیرا واحدی که بین حدث وطهارت دست مردد است حکم شرعی بر آن مترتب نمی شود تا ترتیب دادن حکم مانع از عمل به هر دو استصحاب باشد و از حکم به وجوب وضو ونشستن اعضاء مخالفتی عملی با حکم شرعی نیز لازم نمی آید بله چه بسا این در شبهه حکمیه مشکل شود و آنچه در این مسئله نزد ما بود ( جواز مخالفت عملیه تدریجا وعدم  آن ) مقدمات حجیت ظن نزد متکلم هنگام سخن گفتن در مورد حجیت علم بیان داشتیم

اما قسم چهارم : ترتیب اثر دادن بر یکی ازآن دو فقط : توضیح صورت چهارم این است که به یکی از دو استصحاب عمل می شود در جایی که یکی از دو مستصحبی که ارتفاع یکی از آندو معلوم است ، از موارد مورد ابتلای مکلف باشد نه دیگری  به گونه ای که بر مکلف تکلیف منجزی بر یکی از دو فرض متوجه شود ولی بر فرض دیگر تکلیف منجزی متوجه نشود که اثری شرعی بر آن مترتب شود . در حقیقت این صورت خارج از تعارض دو استصحاب است زیرا (لاتنقض الیقین ) شامل یقینی که در حق مکلف اثر شرعی بر یقین مترتب نمی شود به گونه ای که برای یقین از اساس به مکلف تعلقی نباشد مانند آنجا که اجمالا" معلوم باشد که بر او یا بر غیر او جنابت عارض شده است ومثالهای دیگری که در تنبیه سوم از تنبیهات شبهه محصوره گفته شد

همچنین اگر بین زوجین اختلاف شود که نکاح دائمی است یا منقطع : در اینجا اصل بر منقطع است زیرا ازدواج دائم سبب ارث ووجوب نفقه می باشدو.............