محبت به پدر و مادر هم ردیف با عبودیت خداوند است/خداوند مبدأ وجود هستی و والدین ابزار پیدایش ما هستند

فردی خدمت پیغمبر ^{(صلوات الله علیه)} آمد و گفت یا رسول الله، حق پدر و مادر بر فرزند را بفرمایید؛ پیغمبر ^{(صلوات الله علیه)} یک کلمه فرمودند: «پدر و مادر بهشت و جهنم تو است» یعنی به وسیله همین پدر و مادر جهنمی و دوزخی می شوی و به همین وسیله بهشتی می شوی.

خطبه اول نماز جمعه، حرم امام رضا ^{(علیه السلام)}

ویدئو خطبه اول

دریافت
مدت زمان: 23 دقیقه 31 ثانیه

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله علم‌الهدی، آیت‌الله علم‌الهدی ظهر امروز در خطبه اول نماز جمعه این هفته مشهد مقدس در ادامه بحث سبک زندگی اسلامی بابیان این‌که کلام ما در خطبه اول درباره سبک زندگی اسلامی در نظام رفتاری بود، گفت: در تبیین انواع نظام رفتاری، به‌نظام رفتاری با پدر و مادر رسیدیم.

ایشان بیان کرد: ازجمله عناصری که سرنوشت آنان در زندگی با سرنوشت ما پیوند خورده است، پدر و مادر هستند، در خصوص رفتار پدر و مادر با فرزند در مباحث گسترده سبک زندگی در گذشته بحث شده، امروز نیز در خصوص نظام رفتاری فرزند با پدر و مادر بحث می‌شود زیرا هم در سرنوشت ما مؤثر هستند و هم در آینده زندگی ما تأثیر دارند.

امام‌جمعه مشهد مقدس ادامه داد: برحسب گرایش‌های عاطفی، بین ما و پدر و مادر ارتباطات خاص عاطفی جریان دارد، سرنوشت آنان با جریان زندگانی ما پیوند خورده است؛ در آیات شریفه قرآن آیه‌ای مخصوص نظام رفتاری با پدر و مادر داریم که آیات 23 و 24 سوره اسراء است؛ خداوند در سه نکته نظام رفتاری با پدر و مادر را در سبک زندگی دینی در این دو آیه مشخص کرده است؛ نکته قابل‌توجه، دقت و تأمل در نکات سه‌گانه این دو آیه است که برای ما نظام رفتاری پدر و مادر را مشخص می‌کند؛ «وَ قَضی‏ رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً».

هم‌ردیف بودن محبت به والدین و عبودیت خداوند

ایشان به هم‌ردیف قرار دادن محبت به پدر و مادر با عبودیت خداوند اشاره کرد و ادامه داد: اولین نکته‌ای که در این آیه وجود دارد، مرادف قرار دادن احسان به پدر و مادر با عبودیت و بندگی خداست؛ ذات مقدس پروردگار تشریع کرده که غیر خدا را نپرستید، نمی‌گوید خدا امر کرده و دستور داده است، نمی‌گوید خداوند به‌عنوان یک واجب این را مطرح کرده است؛ می‌گوید «قَضی‏ رَبُّکَ»، این عبارت بر دو قسم است، یک نوع قضای تکوینی و یکی قضای تشریعی است.

عضو خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: تشریعی آنجایی است که یک نوع تشریع و دستوری برسد که قابل‌تغییر نیست، برخی دستورات برحسب موقعیت‌های گوناگون و پیش آمدهای حوادث، انجام آن حکم ساقط می‌شود اما آن دسته از اعمال که قابل ساقط شدن نیست و به‌عنوان یک حکم غیرقابل‌تنزل است، به آن می‌گویند قضای تشریعی.

محبت به پدر و مادر با هیچ عذری از دوش انسان ساقط نمی‌شود

ایشان با تأکید بر این‌که محبت به پدر و مادر هیچ‌گاه از دوش افراد برداشته نمی‌شود، تصریح کرد: همان‌طور که با هیچ وسیله، بهانه و عذری بندگی و عبادت خدا قابل سقوط نیست و عبودیت پروردگار از دوش انسان برداشته نمی‌شود، محبت به پدر و مادر با هیچ بهانه و عذری از شانه انسان برداشته نمی‌شود، ممکن است عذر دارید جهاد نروید یا در پرداخت زکات تأخیر کنید اما مسئله احسان به پدر و مادر در کنار عبادت خدا با هیچ‌چیز قابل جبران نیست.

امام‌جمعه مشهد مقدس اضافه کرد: نکته قابل‌توجه در ابتدای این آیه، مرادف قرار گرفتن احسان به پدر و مادر در کنار عبودیت و بندگی خداست، هیچ حکمی از احکام شرعی و هیچ واجبی از واجبات دینی مرادف با اصل عبودیت و بندگی خدا قرار نگرفته است؛ جهت بندگی خدا این است که خدا مبدأ وجود و هستی ما هست و لذا گرایش فطری و طبیعی ما این است که به آن نقطه‌ای که وجود و هستی خود را از آن می‌دانیم، عبدش باشیم.

خداوند مبدأ وجود هستی و والدین ابزار پیدایش ما هستند

ایشان اظهار کرد: طوری که خدا مبدأ وجودی ماست، بین همه وجودها در عالم نیز پدر و مادر ابزار پیدایش و هستی ما هستند، علت این‌که محبت به والدین مرادف با عبودیت خداست، این است که آنان مبدأ همه توانایی‌ها و توانستن‌های ما در عالم هستند؛ جریان ژنتیک آن چیزی است که استحکام، شجاعت و توانایی را به ما منتقل کرده است لذا سیدالشهدا ^{(علیه‌السلام)} با توجه به مقام مطلقه الهیه وقتی می‌خواهد بگوید من با یزید بیعت نمی‌کنم، می‌گوید غیرازاین که خدا و پیغمبر ^{(صلوات‌الله‌علیه)} راضی نیستند، تبار من نیز با آن کنار نمی‌آیند.

سعادت دنیا و آخرت انسان در گروه محبت به پدر و مادر است

آیت‌الله علم‌الهدی به بیان ارتباط محبت به والدین و تأثیر آن در زندگی دنیوی و اخروی انسان پرداخت و گفت: جز این مسئله، احسان به والدین در حقیقت همان نتیجه عبودیت و بندگی خداست؛ یک آدم در زندگانی اخروی سعادتمند و بهشتی می‌شود چون بنده خداست، اگر کسی همه فضائل ارزشی انسانی را در خود ایجاد کند، فضائل اخلاقی را در خود ایجاد کند اما بنده خدا نباشد، او در قیامت در عذاب الهی خواهد بود؛ اگر بنده‌ای ده‌ها لغزش و اشکال در زندگی‌اش باشد و بندگی‌اش خالصانه انجام بگیرد، فرجام و پایان زندگی‌اش به یک عبودیت خالصانه پروردگار تمام بشود، سرنوشتش بهشت و قرب پروردگار است، مسئله خدمت به پدر و مادر نیز همین‌طور است.

ایشان به تعبیر پیامبر اکرم از نیکی به پدر و مادر اشاره و خاطرنشان کرد: فردی خدمت پیغمبر ^{(صلوات‌الله‌علیه)} آمد و گفت یا رسول‌الله، حق پدر و مادر بر فرزند را بفرمایید؛ پیغمبر ^{(صلوات‌الله‌علیه)} یک کلمه فرمودند: «پدر و مادر بهشت و جهنم تو است» یعنی به‌وسیله همین پدر و مادر جهنمی و دوزخی می‌شوی و به همین وسیله بهشتی می‌شوی.

عضو خبرگان رهبری یادآور شد: اگر بنا شد انسان در زندگی در مسیر انحرافی قرار گیرد اما به پدر و مادر خود نیکی کند و دعای پدر و مادر پشت سر او باشد، روزی اصلاح می‌شود و به برکت دعای پدر و مادر این کمبودها و انحراف از بین می‌رود اما اگر کسی منشأ خیرات و برکات باشد و پدر و مادر از او راضی نباشند، درنهایت زمین می‌خورد و نمی‌تواند خود را حفظ کند.

ایشان ادامه داد: شما که پدر و مادر دارید به پدر و مادر نگاه کنید و ببینید نظام رفتاری شما رقم زننده بهشت و جهنم شماست؛ رعایت نکردن شخصیت، عظمت و حقوق والدین سرنوشت تو را جهنمی می‌کند، در نگاه پدر و مادر توجه داشته باش که اگر توفیق هیچ عبادتی نداری، تأمین رضایت آنان و خدمت به آنان، تو را بهشتی می‌کند.

والدین دارای صفات الهی هستند

آیت‌الله علم‌الهدی پدر و مادر را دارای صفاتی از صفات خداوند دانست و اظهار کرد: پدر و مادر عناصری هستند که تأمین رضایت آنان آسان است، با قدم کوچکی که شما برای آنان برمی‌دارید آنان از شما راضی می‌شوند؛ این گرایش عاطفی باعث می‌شود که اگر از فرزند یک عاطفه و محبت کوچک ببینند از فرزند راضی می‌شوند و دیر غضبناک شوند، ممکن است بارها بی‌محبتی و بی‌اعتنایی از فرزند ببینند اما حاضر نشوند او را نفرین کنند؛ در واقع آنان «سریع الرضاء» هستند که صفتی از صفات خداوند است.