فرائدالاصول

تنبیهات اصالت

دریافت

تنبیه اول :آیا فعل مسلمان بر صحت واقعی حمل می شود یا صحت نزد فاعل ؟

صحتی که فعل مسلمان بر آن حمل می شود آیا صحت به اعتقاد فاعل است (یعنی به عقیده شخص فاعل ،عملی که انجام داده صحیح است ) و به سخن دیگر : بر حسب اعتقاد فاعل و حامل هر دو صحیح است و هر دو می توانند ترتیب اثر بدهند ؟مثلا فاعل عقد فارسی را هم مکفی می داند ولی حامل فقط عقد عربی را مکفی می داند حال فاعل عقدی را خوانده که حامل نمی داند فارسی بوده یا عربی ، آیا می تواند فعل فاعل را حمل بر صحت کند و بگوید انشاءالله به عربی بوده پس عقدش صحیح است و من هم می توانم ترتیب اثر بدهم ،آیا آنکه فقط می تواند بگوید به عقیده خود فاعل صحیح است .

و من نمی توانم آثار صحت واقعی را بر آن بار کنم و فلان زن را بر فلان مرد محرم بدانم ؟

حال : اگر معلوم شود که اعتقاد فاعل ( که اعتقادی است که در آن معذور است ) صحت عقد بیع یا عقد نکاح به فارسی و عربی است _ آنگاه در عقدی که از فاعل صادر شده شک می شود

با توجه به این نکته که اعتقاد شاک (حامل که می خواهد آثار آن عقد را مترتب کند ) معتبر بودن عربیت در عقد است ، در این صورت آیا به مقتضای ادله یاد شده عقد صادره بر این حمل می شود که انشاءالله به عربی واقع شده است تا اگر نزاع و اختلاف شد و منجر به قضاوت حکم شد بر عیله فاعل ادعا شود که وی عقد راد به فارسی واقع ساخته ، و فاعل ادعا کند که به عربی عقد را واقع ساخته _ در این صورت آیا حاکمی که معتقد به بطلان عقد فارس است ،حکم به وقوع آن به عربی می کند یا چنین حکمی نمی کند ؟ در اینجا دو احتمال یا دو قول است :

1-ظاهر عبارت مشهور حمل بر صحت واقعی است .

2-ظاهر عبارت برخی متاخرین حمل بر صحت به اعتقاد فاعل است .