فرائد الاصول

استصحاب

دریافت

بحث در تنبیه سوم : استصحاب حکم عقل بود گفته شد که چهارصورت پیدا می کند. اما توضیح صورت چهارم .

صورت چهارم : شک در بقای حکم عقلی به خاطر شک در بقای موضوعش از جهت عدم تعینش از اصل است . ادامه این بحث این است که : خلاصه در هر حال در حکم عقل شکی نیست . زیرا قضایای عقلیه الف : یا از قضایای ضروریه است که عقل در حکمش نیازمند تصور زیادتر از موضوع به همراه قیدهایی که در موضوعیت آن دخالت دارند ندارد . مانند حکم عقل به قبح تصرف در ملک دیگری بدون اذنی از طرف او ویا از طرف شارع ب : ویا از قضایای نظری هستند که پس از اندکی تامل به قضیه ضروری منتهی می شوند یعنی عقل در حکمش به زیادتر از تصور موضوع نیازمند نیست مانند حکم عقل به عدم تنجز تکلیف بر جاهل زیرا این حکم نظری است که به حکم ضروری یعنی قبح عقاب بلا بیان منتهی می شود . بنابراین اجمال موضوع در حکم عقل معقول نیست وعلاوه بر آن که اجمال موضوع معقول نیست اگر شما امکان اجمال موضوع حکم عقل را فرض کنید ممکن است موضوع در نظر عقل مجمل باشد وبه قدر متیقن حکم شود وخلاصه اینکه بنا بر فرض یاد شده نیز استصحاب حکم عقل جاری نمی شود . زیرا در مسئله اشتراط بقای موضوع خواهد آمد که شک در موضوع یا به خاطر مشتبه شدن امر خارجی است مانند شک در بقای سم در آبی که نوشیدنش عقلا حرام است ویا به خاطر احتمال مدخلیت قید در آن است مانند احتمال مدخلیت تحیر در اول امر در حکم عقل به تخییر در دوران بین محذورین . به ویژه در فرض اخیر یعنی به خاطر احتمال مدخلیت چیزی در آن که مانع از اجرای استصحاب است واینکه شرط استصحاب حکمی احراز موضوع است و.........