فرائد الاصول

استصحاب

دریافت 

بحث ما درباره اثبات حجیت استصحاب به وسیله اخبار بود .

 رسیدیم به اخبار خاصه واثبات استصحاب در موارد خاص : چهار روایت در اینجا آمده است 1- روایت عبدالله بن سنان 2- موثقه عمار 3- طهارت آب 4- روایت وضو

دو روایت اول توضیح آن گذشت اما حدیث سوم طهارت آب اصل حدیث این است که ( هر آبی پاک است تا آنکه بدانی نجس شده است ) این روایت که فرمایش امام (ع) است از جمله روایات خاصه که بر استصحاب در مورد خاص دلالت دارد هر چند به لحاظ حکم (طهارت ) وغایت (تا آنکه بدانی )  مانند همان حدیث قبلی است . زیرا در هردو خبر حکم به طهارت مشکوک تا زمان علم به نجاست است ولی شبهه در آب از غیر جهت عروض نجاست برآن غالبا متحقق نمی شود زیرا آب بر اساس خلقت اولیه اش پاک است اگر هم نجس شود به دلیل عروض نجاست بر آن است .خلاصه مطلب شک در آب  غالبا محل استصحاب طهارت است بنابر این حمل این روایت بر اراده استصحاب طهارت بهتر است پس معنایش این می شود آبی که طهارتش بر حسب خلقت اولیه معلوم است پاک است تا آنکه علم به نجاست حاصل شود یعنی طهارت پیشین آن تا هنگام علم به عروض نجاست برآن استمرار دارد . الف : خواه این شبهه وعدم علم از جهت اشتباه در حکم باشد (شبهه حکمیه ) مانند آب قلیل ملاقات کننده با نجس زیرا بیان حکم این آب وظیفه شارع است ب : وخواه از جهت اشتباه در امر خارجی باشد (شبهه موضوعیه ) مانند شک در ملاقات آن با نجاست ویا نجاست ملاقات کننده با آن.

چهارم روایت وضو : از روایات خاصه فرمایش امام (ع ) این است که می فرمایند (هرگاه یقین داشتی که وضو داری وسپس در باقی بودن آن شک کردی از اینکه به قصد وجه وضو مجدد بگیری بر حذر باش ( البته مانعی نیست که به قصد تجدید یا احتیاط وضو بگیری ) تا آنکه یقین کنی که حدثی از تو سر زده است . دلالت این روایت بر استصحاب طهارت آشکار است.