جلسه ی هجدهم
فرائد الاصول
استصحاب
-3 تقسیم سوم استصحاب به اعتبار شک(شک در مقتضی و شک در رافع)
شک در استصحاب یا شک در مقتضی است یا شک در رافع است
گاهی شک ما در این است که مستصحب آیا اقتضای در بقاء دارد یا ندارد(شک در مقتضی مثلا در لسان ادله آمده که شخص مغبون حق خیار غبن دارد ولی ادله خیار غبن ظهور ندارد نه در فوریت خیار و نه در استمرار آن بلکه اهمال دارد
گاهی هم اصل اقتضاء مسلم است ولی شک ما در از شک در رافع سر چشمه میگیرد (شک در رافع) شک داریم که آیا مانعی آمد و جلو این اقتضاء این مقتضی را گرفت یا نه؟ مثلا وضوگرفتیم ولی نمیدانیم آیا حدثی از ما سر زده که وضو باطل باشد یا نه؟
اقسام شک در رافع
شک در رافع بر پنج قسم متصور میشود:
1- شک ما در اصل وجود رافع است مثل شک در سر زدن حدث در وضو
2- شک در رافعیت موجود دارد: این که وجود دارد آیا رافع دارد یا ندارد؟ مثلا در ظهر روز جمعه قطعا اشتغال ذمه به نمازی پیش از نماز عصر حاصل شده و به دنبال آن مکلف ملکف هم نماز ظهری خواند حال شک میکند که این عمل وجود اشتغال الذمه به صلوة را برمیدارد یا نه؟
3- گاهی هم شک در رافعیت موجود است از حیث جهل به وصف. چیزی موجود شده ولی نمیدانیم آیا این امر معنون به عنوان رافعیت و متصف با این صفت هست یا خیر؟ مثلا وضو گرفتیم به دنبال آن رطوبتی خارج شده ولی نمیدانیم آیا این رطوبت آیا رافع و مبطل وضو هست یا نه؟
4- گاهی شک در ارفع از حیث اشتباه در مصداق است. رطوبتی خارج شده نمیدانیم آیا این بول است یا بول نیست؟
5- گاهی شک در رافعیت موجود از حیث اشتباه در مفهوم است. وضو گرفتیم چرت زدیم نمیدانیم آیا این چرت زدن داخل در مفهوم نوم هست یا داخل در مفهوم نیست؟
سوال: 1- آیا این دو قسم (شک در مقتضی و شک در رافع) داخل در محل بحث هست یا نه؟
مرحوم شیخ میفرماید هر دو قسم داخل درمحل نزاع هست
2- آیا در این دو قسم(شک در مقتضی و شک در رافع ) استصحاب جاری میشود یا نمیشود؟
مرحوم شیخ میفرماید در شک در مقتضی جاری نمیشود و در شک رافع در هر پنج قسم استصحاب جاری میشود
بعضی هم تفصیل داده اند و گفته اند در صورت اول از پنج صورت جاری میشود و بقیه جاری نمیشود یا..........
