چالش در مرجعیت تربیت دینی والدین، بزرگ‌ترین آسیب جریان تربیت دینی است

در اسلام، حق، مدار تکلیف است، اگر ما در اسلام به‌عنوان حق پدر و مادر بعد از حق خدا به‌عنوان بزرگ‌ترین حق قائلیم، این در مقابل تکلیف و مسؤولیت پدر و مادر نسبت به کفالت و تربیت فرزند است، برحسب آن تکلیف و وظیفه‌ای که در تربیت و کفالت فرزند انجام می‌دهند، پدر و مادر به گردن بچه حق پیدا می‌کنند لذا حق مادر به‌مراتب بیشتر از حق پدر است.

خطبه اول نماز جمعه، حرم امام رضا ^{(علیه‌السلام)}

خطبه اول

آیت‌الله علم‌الهدی در خطبه اول نماز جمعه این هفته مشهد مقدس، به ادامه بحث تربیت فرزند در سبک زندگی اسلامی پرداختند و گفتند: حسب‌الامر کلام مقام معظم رهبری، کلام ما در خطبه اول در باب سبک زندگی دینی بود که به بخش دیگری از این بحث که آسیب‌شناسی تربیت دینی در خانواده‌هاست، رسیدیم.

ایشان ادامه دادند: برای تربیت دینی، دو چالش در خانواده‌ها وجود دارد؛ چالش اول، چالش در منبع و مرجعیت تربیت دینی است و چالش دوم درواقع آسیب در مرحله اجرای روش‌های تربیت دینی است؛ از دیدگاه اسلام مرجعیت تربیت دینی با والدین است و متولی تربیت دینی فرزند، پدر و مادر است.

وجود مبارک پیغمبر اکرم در حدیثی می‌فرمایند: « مِنْ حَقِّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ یُحْسِنَ اسْمَهُ وَ أَنْ یُحْسِنَ أَدَبَهُ »، حق فرزند بر پدر این است که برای او نام نیکو قرار دهد و ادب و تربیت او را نیکو بگرداند و در حدیث دیگری می‌فرمایند هیچ پدری به فرزند خودش عطیه و اهدایی بالاتر از این ندارد که ادب نیکو و تربیت کامل به او هدیه داده باشد، اگر بنا شد پدر سرمایه‌های اقتصادی، ثروت کلان مادی و موقعیت اجتماعی برای فرزندش به وجود آورد اما او را درست تربیت نکند، بهترین هدیه پدر و فرزند ادب نیکو است.

امام‌جمعه مشهد مقدس بابیان این‌که در زندگی‌های امروز، مرجعیت و تولیت تربیتی والدین برای فرزندان از بین رفته است، عنوان داشتند: پدر و مادر منبع تربیت دینی هستند ولی متأسفانه در جریان زندگی خانواده‌های امروز، این مرجعیت و تولیت از بین رفته است، از سنین 7 یا 6 سالگی به بعد و حتی قبل از آن، پدر و مادر از مرجعیت تربیت فرزند استعفا می‌دهند و بچه را به مهدکودک می‌سپارند و یا اگر به مدرسه رفت، والدین در جریان تربیت فرزند احساس مسؤولیت نمی‌کنند و این مشکل بزرگی است که در جریان تربیت دینی به وجود می‌آید.

چه چیزی تربیت والدین را به چالش می‌کشد؟

ایشان، به چالش‌های پیش روی تربیت دینی فرزندان اشاره کردن و بیان داشتند: دو چیز وجود دارد که تولیت پدر و مادر را در جریان تربیت دینی فرزند دچار چالش می‌کند؛ اول وجود مهدها و مدرسه‌ها و دوم وجود رسانه است، یعنی وجود برنامه‌ها و تلقین برنامه‌های کودک که در ذهن کودکان تأثیر می‌گذارد و این‌که در جامعه ما امروز رسم است که بهترین مهدهای غیرانتفاعی که تولیت بچه‌ها را به عهده می‌گیرد، بچه را با اینترنت آشنا می‌کند و این بچه همچون بچه رهاشده نه‌تنها در یک کوچه بی‌سروته و خیابان آلوده بلکه در یک محیط بی‌سروتهی که با انواع و اقسام گرفتاری‌های اخلاقی، اجتماعی و مفاسد اخلاقی سروکار دارد، این بچه در سن 8، 10 و دوازده‌سالگی قرار دارد، دیگر برای تولیت تربیتی پدر و مادر جایی باقی نمی‌ماند.

برخلاف سبک تربیت دینی که باید بچه تا  سن 21 سالگی و مراحل جوانی در تحت تأثیر تربیت و پرورش والدین باشد، پدر و مادر به حداکثر نقش یک توصیه کن و سفارش کن عادی را انجام می‌دهند و غالباً بچه‌ها در برابر القائات و تربیتی برحسب تأثیرپذیری از رسانه‌ها و جریان‌های فضای مجازی و محیط مدرسه در برابر توصیه‌های پدر و مادر به‌عنوان جریان تربیتی  مقاومت و مقابله می‌کنند.

برخورد سخت و موضع‌گیری در برابر فرزند، کاری اشتباه است

عضو مجلس خبرگان رهبری به برنامه‌های اشتباه والدین در مواجهه با این چالش‌ها اشاره کردند و اظهار داشتند: پدر و مادرها هم در این قضیه دو برنامه اجرا می‌کنند، یا بچه را رها می‌کنند و به دست اینترنت و ماهواره و سریال‌ها و فیلم‌ها کذایی می‌سپارد و حداکثر کار این است که هزینه و پول لازم را برای این برنامه تأمین می‌کنند که برنامه خلاف است؛ و یا به‌محض این‌که می‌بینند برنامه فرهنگ آنان خلاف برنامه دینی خانواده شد، مقابل بچه موضع‌گیری می‌کنند، برخورد می‌کنند، سخت‌گیری‌های شدیدی که این سخت‌گیری‌ها با مقاومت و مقابله خود بچه به اولیا مدرسه و برخی مشاوران روبرو می‌شود و موضوع تربیتی پدر و مادر از دیدگاه این فرزند کاملاً تضعیف می‌شود.

این چالش بزرگی است که ما امروز در مرجعیت تربیت دینی در درون خانواده‌ها داریم، برادران و خواهران، این پدر ناآگاهی که با واردکردن رسیور و ابزار ماهواره به درون خانواده اقدام می‌کند، در حقیقت خودش و خانواده‌اش را ازنظر تربیت فرزند عزل می‌کند و بچه نازدانه و جگرپاره خودش را در مسیر تربیت و فرهنگ  به دست جلادان بی‌رحم فرهنگ بین‌المللی و جوامع غربی می‌سپارد؛ اگر بنا شد یک پدر مقداری سم به بچه بدهد و او را بکشد، شاید این ضربه به بچه گواراتر از واردکردن جریان یک ماهواره در درون خانه و خانواده باشد.

با اینترنت و شأن آموزشی آن مشکلی نداریم

ایشان تأکید کردند: بنده نمی‌خواهم بگویم اینترنت ازنظر توسعه علمی و شئون آموزشی نباید در اختیار بچه قرار دهیم و لازم نیست، این حرف را نمی‌زنیم، گاهی از اوقات وقتی ما برخی مسائل و مفاسد را از یک بعد بحث می‌کنیم، برخی جریان‌های آلوده، سوءاستفاده‌چی می‌آیند ازیک‌طرف دیگر مسئله را سوژه عملیات روانی می‌کنند.

بنده عقلم می‌رسد که مسئله اینترنت و جریان رسانه و مسئله شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان یک ابزار توسعه علم، دانش و فکر در جامعه است و اگر کسی گفت اشکال دارد مثل این است که بگوییم امروز هواپیما سواری اشکال دارد؛ اما یک بچه معصوم را با یاد دادن اینترنت در فضای اینترنت سپردن و بچه را به دست فرهنگ‌های مختلف و آلودگی‌های متنوع در فضای مجازی سپردن، مثل رها کردن یک بچه در میان افراد آلوده. آیا غیرت پدر بودن شما ایجاب می‌کند؟

برادرم و خواهرم دسترسی بچه شما به اینترنت بدون کنترل و مراقبت شما، در حقیقت مثل این است که بچه را از سر شب تا صبح بفرستید بیرون تا با هرکسی که می‌خواهد دوست و محشور شود؛ این بچه را در درون خانه پای میز رایانه رها کردن و او را با اینترنت در فضای مجازی گذاشتن یا خدایی نکرده او را به دست ماهواره سپردن به‌مراتب بدتر از این است که او را از خانه بیرون کنید.

آیت‌الله علم‌الهدی ابراز داشتند: در اسلام، حق، مدار تکلیف است، اگر ما در اسلام به‌عنوان حق پدر و مادر بعد از حق خدا به‌عنوان بزرگ‌ترین حق قائلیم، این در مقابل تکلیف و مسؤولیت پدر و مادر نسبت به کفالت و تربیت فرزند است، برحسب آن تکلیف و وظیفه‌ای که در تربیت و کفالت فرزند انجام می‌دهند، پدر و مادر به گردن بچه حق پیدا می‌کنند لذا حق مادر به‌مراتب بیشتر از حق پدر است.

امام‌جمعه مشهد، روایتی از امام صادق نقل کردند و افزودند: امام صادق^{(علیه‌السلام)} فرمودند: «فردی خدمت پیغمبر اکرم رسید و پرسید به چه کسی نیکی کنم؟ پیغمبر فرمودند به مادرت، دوباره عرض کرد به چه کسی نیکی کنم؟ پیغمبر فرمودند به مادرت، بار سوم پرسید، پیغمبر فرمودند به مادرت، دفعه چهارم پرسید، پیغمبر فرمودند به پدرت»، یعنی خدمت به مادر بر عهده فرزند، سه برابر تکلیف نسبت به پدر است، چرا؟ چون مادر در تربیت مسؤولیت بیشتری دارد، این حق بر اساس انجام تکلیف است، مادری بچه را به مهدکودک و بعدازآن هم به مدرسه بسپارد خودش هم دنبال کاروکاسبی و زندگی برود و درنهایت او را به فضای رایانه و اینترنت و فضای مجازی و در کمال گستاخی و لامذهبی این را به ماهواره بسپارد، این مادر چه حقی بر گردن بچه دارد؟ وظیفه‌اش را انجام نداده؛ بچه‌ای که به‌مجرد این‌که به قدرت و زندگی برسد در برابر دید و بینش او مسئله و مفهومی به نام مادر نیست.

ایشان تأکید کردند: چالش در مرجعیت تربیت دینی، بزرگ‌ترین آسیب جریان تربیتی در سبک زندگی ما است و امیدوارم شما برادران و خواهران در آسیب‌شناسی تربیت دینی به این نکته توجه کنید.