«ذنب» خودش به معنای گناه نیست بلکه معنای چیزی را می دهد که دنباله چیز دیگری باشد و از این جهت به گناه «ذنب» گفته می شود که دنباله انسان است تا روزی که به حساب آن رسیدگی شود. در واقع گناه یکی از مصادیق ذنب است. از همین رو مفسران می گویند «غفران ذنب» به معنای پوشش دنباله پیامبر(ص) است که همان دشمنی کفار و مشرکان فریش با ایشان بود.

به گزارش alamolhoda.com، آیت الله علم الهدی ظهر امروز؛ سی و یکم اردیبهشت ماه، در چهارمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر سوره مبارکه «فتح» در ماه مبارک رمضان که در محل مهدیه مشهد برگزار شد، به بیان نکات تفسیری آیه شریفه «لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تأخّر» پرداخت و گفت: حرف «ل» در واژه «لیغفر»، لام علیت است یعنی خدا می گوید این فتح المبین علتی است برای غفران ذنب. این که خدا پیامبر را در جریان صلح حدیبیه یا فتح خیبر و فتح مکه پیروز کرده، چگونه می تواند علتی برای آمرزش گناه باشد؟ پس این عبارت باید معنای دیگری داشته باشد که با پیروزی مناسبت داشته باشد.

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی در تبیین مفهوم واژه «ذنب» اظهار کرد: «ذنب» خودش به معنای گناه نیست بلکه معنای چیزی را می دهد که دنباله چیز دیگری باشد و از این جهت به گناه «ذنب» گفته می شود که دنباله انسان است تا روزی که به حساب آن رسیدگی شود. در واقع گناه یکی از مصادیق ذنب است. از همین رو مفسران می گویند «غفران ذنب» به معنای پوشش دنباله پیامبر(ص) است که همان دشمنی کفار و مشرکان فریش با ایشان بود.

وی در تبیین سخنان خود افزود: پیامبر از روزی که مبعوث به رسالت شدند، قریش و دشمنان بنای عداوت با حضرت گذاشتند و این دشمنی از نزدیک ترین قوم و خویشان حضرت شروع شد. یعنی از همان روز که پیامبر در کوه صفا مردم را به «لاإله إلا الله» دعوت کردند، ابولهب سنگی به پیامبر پرتاب کرد و گفت «ما را جمع کرده ای که به سمت چنین چیزی دعوت کنی؟»

امام جمعه مشهد مقدس گفت: آنچه از پیامبر جدا نمی شد، دشمنی دشمنان با ایشان بود که در جریان صلح حدیبیه پوشانده شد و این دنباله دیگر در پی پیامبر(ص) نبود و در واقع آن بی رحمی ها و قساوت های دشمنان به سبک سابق ادامه پیدا نکرد و اگر این فتح المبین نبود، آن عداوت های نابه کارانه مستکبران قریش همچنان ادامه پیدا می کرد.

آیت الله علم الهدی خاطرنشان کرد: البته در بین شیعیان اقوال دیگری نیز برای تفسیر این آیه وجود دارد که مرحوم طبرسی آن ها را در مجمع البیان بیان کرده اند. یکی از آن ها که خود مرحوم به آن معتقد است، این است که این تعبیر گناه مقصودش همان گناهی است که آدم و حوا انجام داده اند چرا که خداوند گناه آدم و حوا را به خاطر پیامبر(ص) بخشید.

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی ادامه داد: خداوند در سوره طه می فرماید «ما با آدم پیمانی بستیم که آدم آن را فراموش کرد و نتوانست تصمیم بگیرد و از آن شجره منهیه خورد و سپس کلماتی را تلقی کرد و خداوند توبه او را پذیرفت. مفسران مقصود از این «کلمات» را لفظ تعبیر نکرده اند بلکه همانطور که قرآن حقیقت بزرگ را «کلمه» خطاب می کند، در اینجا نیز مقصود از کلمات این است که خداوند حقایق بزرگی را به آدم نشان داد که گفته می شود این حقایق بزرگ نور پنج تن آل عبا بود. این روایت متعلق به عامه و اهل سنت است و تمام آن ها روی آن متفق القول هستند.

وی تأکید کرد: پیمانی که خدا با آدم بسته بود، پیمان دلدادگی به حق بود که جز خواست خدا چیزی نخواهد و آدم با فراموشی این پیمان، از شجره منهیه خورد. خداوند با نشان دادن نور 5 تن آل عبا به آدم، به او پیمان عشق و دلدادگی به خدا را یادآوری کرد و آدم وقتی این عشق را در 5 نور مقدس بود، دید، توبه کرد و خداوند توبه او را پذیرفت. پس توبه آدم به خاطر پیامبر(ص) و عزیزان پیامبر(ص) بود. در این تفسیر، «و ما تأخر» نیز گناه امت بیان شده که طبق روایتی خدا به خاطر پیامبر آن را می آمرزد. اما این تفسیر را قبول نداریم چرا که با ظاهر آیه سازگار نیست. طبق ظاهر آیه، فتح المبین علت آمرزش این ذنب بیان شده است.

آیت الله علم الهدی با اشاره به سایر اقوال مطرح پیرامون تفسیر این آیه شریفه، خاطرنشان کرد: سید مرتضی قول دیگری بیان فرموده و می گوید «ذنب» مصدر است و مصدر یا به سوی فاعل خود اضافه می شود و یا به سوی مفعول خود. در اینجا اضافه شدن ذنب به پیامبر، به سبب مفعول واقع شدن ایشان است و گناهی که بر ایشان وارد شد، کار کفار قریش بود که جلوی پیامبر را گرفتند و این گناه آن ها با فتح مکه بخشیده شد. «و ما تأخر» نیز گناهانی بود که ممکن بود در آینده توسط کفار قریش بر پیامبر(ص) وارد شود که این تحلیل هم با ظاهر آیه تطابق پیدا نمی کند پس بهترین تحلیل همان تحلیلی است که بر اساس بیان معصوم عرض کردیم.

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی در تشریح نظر امام رضا(ع) پیرامون تفسیر این آیه شریفه یادآور شد: حضرت فرمودند «در نزد مشرکان مکه کسی گناهش بیشتر از پیامبر(ص) نبود. چرا که آن ها 360 بت را می پرستیدند اما وقتی پیامبر اکرم(ص) آمد و آن ها را به کلمه اخلاص دعوت کرد، این دعوت برای کفار و مشرکان قریش سخت و سنگین آمد و گفتند تو همه را به پرستش یک خدا دعوت می کنی؟ آن ها به سمت خدایان خود رفتند اما وقتی خدا مکه را برای پیامبر فتح کرد، مشرکان یا مسلمان شدند،یا از مکه بیرون رفتند و آن کسانی که باقی ماندند هم قدرت انکار خدا را نداشتند و مجبور به پرستش خدا شدند پس گناه پیامبر نزد مشرکان به وسیله پیروزی پیامبر بر آن ها پوشیده شد