هیچ درسی از جریان صلح حدیبیه در جریان تعلیم و تربیت نمی تواند اثرگذار باشد چرا که مسلمانان با تکیه به خدا نصرت های بزرگی به دست آوردند. «محوریت ولایت» یکی دیگر از تأکیدات مهم سوره مبارکه فتح است و علت این که تعالیم شیعه، تعالیم ناب محسوب می شود، محوریت ولایت پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان است.

به گزارش alamolhoda.com، آیت الله علم الهدی ظهر امروز، سی ام اردیبهشت ماه در سومین جلسه از سلسله جلسات تفسیر روزانه قرآن کریم در ماه مبارک رمضان که در محل مهدیه مشهد برگزار شد، به بیان بخش دیگری از نکات تفسیری سوره مبارکه «فتح» پرداخت و اظهار کرد: موضع نخستین آیه از این سوره مبارکه، موضع بشارت است؛ به این دلیل که در جریان صلح حدیبیه مردم غمگین شدند که در هر حال نتوانستند حج به جا آورند و در آن وضعیت دشوار و خطرناک با دست خالی بازگشتند و مجبور شدند مصالحه را بپذیرند. ذات مقدس پروردگار در چنین شرایطی این آیه را نازل فرمود و وقتی این آیه نازل شد، پیامبر اکرم(ص) فرمودند با نزول این آیه به اندازه ای مسرور شدم که اگر تمام عالم را به من می دادند، اینقدر سرور و شادی به من دست نمی داد.

نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی در تفسیر الفاظ این آیه شریفه، خاطرنشان کرد: اولین واژه، «إنّا» است و خداوند از حالت جمع برای نسبت دادن فتح به خود استفاده فرموده است. خداوند در برخی آیات خود را به صورت مفرد معرفی می کند مانند جایی که می فرماید «إنی أنا الله.» این شیوه در جایی استفاده می شود که فعلی مربوط به ذات مقدس حق است و فعل انحصاری خداست. اما در جایی که فعل مربوط به عالم خلق است، از ضمیر جمع استفاده می کند چرا که در عالم خلق، اراده پروردگار از طریق اسباب و وسایلی محقق می شود که مخلوق خدا هستند. در این آیه هم از آن جا که فتح پروردگار از طریق علل و اسبابی محقق شده که مخلوق خداوند هستند، از ضمیر جمع استفاده شده است.
وی در تبیین مفهوم واژه «فتح» افزود: فتح به معنای حالتی است که قفل شدن و بسته شدن را ازاله کند که گاهی با چشم دیده می شود و گاهی با بصیرت است. در هر حال واژه ای که در ترجمه فارسی به معنای فتح است، «گشایش» یا «پیروزی» است. البته در حقیقت پیروزی از مصادیق فتح است. جریان صلح حدیبیه هم گشایش بود و هم پیروزی؛ چرا که هم زمینه ای برای فتح خیبر و فتح مکه شد و بابی را برای این دو اتفاق گشود و هم به خودی خود ماجرای صلح حدیبیه یک پیروزی به حساب می آمد چرا که مشرکان اصلا زبانی جز زبان شمشیر نمی شناختند اما در جریان صلح حدیبیه کفار قریش مجبور شدند مسلمانان را به رسمیت بشناسند. این مسأله برای مسلمانانی که در مکه زندگی می کردند، یک پیروزی بزرگ بود.
آیت الله علم الهدی ضمن مرور تفاسیر مفسران پیرامون وجه اختصاص واژه فتح در این آیه شریفه، اظهار کرد: در تمام جریان تفسیری ما سرسپرده اهلبیت و معصومان(ع) هستیم و برای پیدا کردن راه در اختلافات تفسیری مفسران، باید به تفسیر ائمه(ع) توجه کنیم. علی بن ابراهیم قمی از امام صادق(ع) نقل می کند که مقصود از این فتح، همان صلح حدیبیه است.
امام جمعه مشهد مقدس با بیان این که هدف اصلی پیامبر کشورگشایی نبوده و به دنبال هدایت بشر بودند، یادآور شد: وقتی پیامبر(ص) می خواستند امیرمؤمنان(ع) را به جنگ یمن بفرستند، خطاب به ایشان فرمودند «ما کشورگشا نیستیم و نمی خواهیم آب و خاک به خود اضافه کنیم. بدان که اگر در این جنگ یک نفر به اسلام هدایت شود، ارزشش از هرچه خورشید بر آن پرتو افکنده، بیشتر است.»
وی ادامه داد: نسبت دادن فتح صلح حدیبیه به خدا چند علت دارد؛ اولا این که پیامبر کاری جز اراده خدا انجام نمی دهد و در واقع کار پیامبر(ص) همان کار خدا بود. ثانیا حرکت مسلمانان به سمت مکه رعب و وحشتی در دل کفار قریش انداخت که کار خدا بود. کفار وقتی شنیدند که مسلمانان به حدیبیه رسیده اند، رؤسای قریش به قبایل مختلف مراجعه کردند تا مسلمانان را به قتل برسانند اما با همراهی آن ها مواجه نشدند و این نشانه مباشرت مستقیم پروردگار در جریان صلح حدیبیه بود. از طرف دیگر خداوند متعال در دل مسلمانان همراه پیامبر(ص) نیز تصرف کرد؛ به گونه ای که وقتی عمر بن مسعود عشق مسلمانان به پیامبر(ص) را مشاهده کرد، به سوی کفار بازگشت و گفت اگر تک تک این مسلمانان تکه تکه شوند، پیامبر(ص) را به شما تحویل نخواهند داد. این اتفاق نیز مباشرت مستقیم پروردگار در جریان صلح حدیبیه بود.
آیت الله علم الهدی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: کلمه «مبین» در قرآن 119 بار تکرار شده است و در مواردی به کار رفته که شفافیت ابعاد مختلف اسلام توسط آن اثبات شده است؛ برای نمونه خداوند در سوره مبارکه دخان رسالت پیامبر را امری «مبین» و «شفاف» معرفی می کند. این پیروزی در صلح حدیبیه نیز یک پیروزی شفاف و روشن بود که با حدس و گمانه زنی تفاوت داشت چرا که مسلمانان توسط طرف مقابل به رسمیت شناخته شدند. ذات مقدس پروردگار در سوره مبارکه احزاب نیز گمراهی کفار را شفاف و آشکار معرفی می کند.
نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی با بیان این که در سه آیه نخست سوره «فتح»، شش مرتبه از پیامبر(ص) یاد می کند، تصریح کرد: علت این اتفاق آن است که مسلمانان بدانند محوریت تمام دین، پیامبر(ص) و مقام ولایت ایشان است. مسلمانان هرچه دارند از پیامبر(ص) دارند.

وی افزود: چند نکته اعتقادی از آیه نخست سوره فتح استنباط می شود؛ اولا این که وقتی انسان کاری را برای خدا انجام دهد، کار او کار خدا می شود و قطعا در آن کار پیروز خواهد شد. ثانیا انسان وقتی قدمی برداشت و غیر خدا را در آن در نظر نگرفت، در معادلات خود به جز خدا چیزی را دخالت نمی دهد؛ همانگونه که مسلمانان همراه پیامبر(ص) در شرایطی به سوی مکه حرکت کردند که منافقین معتقد بودند این کار عقلایی نیست.
آیت الله علم الهدی گفت: هیچ درسی از جریان صلح حدیبیه در جریان تعلیم و تربیت نمی تواند اثرگذار باشد چرا که مسلمانان با تکیه به خدا نصرت های بزرگی به دست آوردند.
امام جمعه مشهد مقدس در پایان بار دیگر «محوریت ولایت» را یکی دیگر از تأکیدات مهم این سوره مبارکه قلمداد کرد و افزود: علت این که تعالیم شیعه، تعالیم ناب است، محوریت ولایت پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان است.