خطبه اول ـ این خود ما هستیم که عامل بدبختی‌مان شدیم، خودمان حکم خدا را زیر پا گذاشتیم و به خدا پشت کردیم، در مقابل چشم ما لذایذ، قدرت، پول و ثروت جلوه کرد و درنتیجه با این جلوه‌گری‌ها که شیطان برای ما درست کرد، عمر خود را در معصیت گذراندیم.

به گزارش Almolhoda.com، آیت‌الله علم‌الهدی ظهر امروز در خطبه اول نماز جمعه این هفته هشتم اردیبهشت‌ماه مشهد مقدس در حرم امام رضا ^{(علیه‌السلام)}، بابیان این‌که کلام ما در خطبه اول درباره شیطان شناسی از قران بود و به آیه «یا بَنی‏ آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ» رسیدیم، اظهار کرد: عرض شد در این آیه شریفه سه نکته در مسئله شیطان شناسی وجود دارد، نکته اول، جریان عامل و انگیزه عداوت و دشمنی شیطان به‌قصد انتقام از آدم و بنی آدم است، آن سه بلایی که به سر شیطان در ارتباط با تخلف بر سجده بر آدم آمده است بنا دارد آدم و فرزندان آدم را به این سه بلا مبتلا کند، خروج از بهشت، رانده شدن از قرب پروردگار و ملعون شدن در ابدیت و در نکته اول طی دو هفته عرایضی ارائه شد.

شیطان موجودی ویژه با ساختاری خاص است

ایشان ادامه داد: نکته دوم این آیه در عرصه شیطان شناسی این است که شیطان یک موجود ویژه است و یک ساختار خاصی است در عالم آفرینش ساخته‌شده، چون تفسیرها در اندیشه‌ها درباره شیطان مختلف است، شیطان مسئله‌ای است که در امت‌ها قبل از اسلام نیز مطرح بوده، ترس، وحشت و دشمن‌شناسی نسبت به شیطان در سایر امت‌ها به‌صورت یک مسئله برجسته‌ای مطرح بوده است.

آیت‌الله علم‌الهدی به بیان برخی تفسیرها از ماهیت شیطان در افکار مختلف پرداخت و عنوان کرد: همراه با توسعه و تحول اندیشه‌ها در جوامع مختلف فکری بشر، تفسیرها نسبت به مسئله شیطان که چه موجودی است دچار انحراف شده، یک عده علمای علم اخلاق گفتند شیطان عبارت است از همان سیئات اخلاقی و انحرافات رفتاری که در زندگانی مردم به وجود می‌آید؛ یک عده از روانشناسان مادی گفتند موجود و جریان خاصی به نام شیطان وجود ندارد، شیطان عبارت است از بیماری‌های روحی که به افراد دست می‌دهد و در اثر وجود عقده‌های روانی در ضمیر ناخودآگاه آنان به وجود می‌آید.

ایشان اضافه کرد: یک عده دیگر از اندیشمندان که منکر تمام واقعیت‌های غیر محسوس هستند گفتند شیطان یک خاصیت در درون نفس هر انسانی از غرایز، گرایش‌های نفسانی است که در مقام منفعت‌طلبی و سودجویی، انسان را در جهت چپاول و یغما گری و تضییع حقوق دیگران تحریک می‌کند، این جریان داخلی وجود انسان و نفسانیتی که انسان را وادار می‌کند به حقوق و حدود دیگران تجاوز کند، شیطان است.

تمام تفاسیر مادی از شیطان در مکتب اسلام مردود است

آیت‌الله علم‌الهدی بابیان این‌که چنین تفسیرهایی در مکتب وحی مردود است/ف خاطرنشان کرد: البته در مکتب وحی همه‌ای نظریه‌ها و اندیشه‌ها مردود است، آنچه در قران به ما معرفی‌شده است، شیطان یک موجود خاص و عنصری است که در عرصه آفرینش به وجود آمده، ادامه دارد، زندگی، حیات و تداوم او کاملاً جاری است، همان‌طور که آدم به‌عنوان مبدأ فرزندان آدم و این نزاد از بشر یک حقیقت خاص است، شیطان هم یک وجود مخصوصی است.

ایشان با اشاره به تبیین ماهیت وجودی شیطان در قران کریم، اظهار کرد: خداوند در سوره مبارکه کهف می‌فرماید: «إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ»، جنس شیطان از جن است، یک موجودی است از جن قرار دارد، این‌که جن چه موجودی است، در سوره مبارکه الرحمن می‌فرماید: «خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ کَالْفَخَّارِ؛  وَخَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مَارِجٍ مِنْ نَارٍ»، ذات مقدس پروردگار در مقابل انسان یک جریان دیگری آفریده است که آن‌هم درک دارد، شعور دارد، احساس دارد، در یک ظرف خاصی از تمدن مربوط به خودش دارد زندگی می‌کند و او جن است و خداوند جن را از مارجی از آتش آفریده است همان‌طوری که انسان را از یک خاک و گل سفال مانندی خلق کرده است، جن را هم از مارجی از آتش آفریده.

نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی ادامه داد: راغب اصفهانی در کتاب مفردات که لغت معنی قرآن هست، مارج را به «اللهیب المختلط» معنی می‌کند، شعله برآمده از آتش که غیر از آن ماده ناریه ای که از او بر خواسته است با هوا و اکسیژن و عناصر دیگر ممزوج شده است، این شعله برآمده مختلط از اکسیژن و سایر عناصر، «مارج من نار» است و شیطان و جن از چنین حقیقتی آفریده‌شده‌اند پس شیطان یک موجود خاص و ویژه است که از جن است.

«جلوه کردن جن به شکل انسان» و «دخالت در زندگی انسان» درست نیست

ایشان با تأکید بر این‌که تصورات در خصوص تبدیل شکل جن به انسان و دخالت در زندگی انسان تنها یک افسانه است، افزود: نکته‌ای وجود دارد، خاصیتی که خداوند برای شیطان در این آیه می‌فرماید «إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ»، شیطان شما را می‌بیند، قبیله شیطان که آنان هم جن هستند شما را می‌بینند اما از جایی که شما آنان را نمی‌بینید؛ مسائلی که بین ما مطرح است در این‌که «جن مردم‌آزار است»، «جن زندگی را برهم می‌زند»، «جن در شکل انسان‌ها جلوه می‌کند» و مسئله جن به‌عنوان یک آفت وحشتناکی که ایجاد ترس و دلهره در زندگانی انسان می‌کند، افسانه است و این مسائلی که گاهی از اوقات افراد دکان باز می‌کنند به‌عنوان تسخیر جن، جن‌زدگی و جن‌گیری، غالباً بی‌اصل و بی واقعیت است.

آیت‌الله علم‌الهدی ادامه داد: جن موجودی مثل انسان است در ظرفیت دیگری غیر از ظرفیت انسان زندگی می‌کند همان‌طور که ما در زندگی خود ظرفیت خاصی داریم، موجودات دیگر هم در ظرفیت خاصی زندگی می‌کنند، جن هم در ظرفیت خودش دارد زندگی می‌کند، نه بر ما سلطه دارد که آزار برساند، نه در زندگی و ظرف وجودی ما دخالت می‌کند، نه ما آزار رسان به جن هستیم و جن را اذیت می‌کنیم که انتقام بگیرد، این مسائل، مسائل درستی نیست، حتی این‌که می‌گویند «جن در شکل‌های مختلف ظاهر می‌شود»، به این معنا نیست که در شکل انسان ظاهر می‌شود، اگر بنا بود در شکل انسان دربیاید، مردم در مقام شناخت نزدیکان خودشان اطمینان نمی‌کردند.

ایشان افزود: انسان همسر خود را می یدید، ممکن بود فکر کند که این الآن جن است به شکل زن یا شوهر من درآمده، فرزند خود را می‌دید ممکن بود فکر کند الآن یک جن به شکل پسر و دختر من درآمده، تشکلش به اشکال مختلف در همان ظرف وجودی خودش است.

ندیدن جن توسط انسان به دلیل عدم تطبیق نوسانات جسمانی است

عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: فخر رازی در عبارتی از مجاده نقل می‌کند و می‌گوید «ما که از جن هستیم، پیرمرد ما ممکن است به شکل جوان دربیاید اما جوانی که در ظرف وجودی جن است نه به‌صورت جوانی که از جنس انسان است»، فقط آنی که در مسئله جن است، همین جمله قران است «إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ»؛ ما که نمی‌بینیم علتش این است که هر جسمی ارتعاش نوسان جسمانی با نوسان دید ما تطبیق کند و برای ما قابل‌دیدن است اما هر جسمی که این نوسان با نوسان دید ما یکی نباشد، قابل‌رؤیت و دیدن نیست.

ایشان به بیان مثالی از عدم توانایی دیدن برخی عناصر از سوی انسان پرداخت و تصریح کرد: خیلی چیزها وجود دارد که ما نمی‌بینیم حتی در تجزیه‌ها و تحلیل‌های مادی هم قابل‌تشخیص نیست، الآن این چراغ در این لوستر در بالای سر شما روشن است، کلید را می‌زنند چراغ خاموش می‌شود، کلید را می‌زنند و چراغ روشن می‌شود، وقتی‌که این چراغ خاموش است، اگر شما تمام سیم‌های این چراغ را که متصل به چراغ است را مورد تجزیه شیمیایی قرار دهید، جز مولکول‌های فلزی چیزی پیدا نمی‌کنید، وقت چراغ روشن شد، موج الکتریسیته در این سیم‌ها جریان دارد، چراغ که خاموش بود این موج وجود نداشت، حالا که چراغ روشن‌شده، اگر بازهم این سیم‌ها را تجزیه شیمیایی کنند، بازهم جز مولکول‌های فلزی چیزی پیدا نمی‌کنند با این‌که یک جریان به نام برق در آن جریان پیداکرده است، یک واقعیت صد در صد موجود مسلم است اما در تجزیه‌های شیمیایی ما چیزی قابل‌تشخیص نیست و به چشم ما نمی‌آید.

آیت‌الله علم‌الهدی افزود: خیلی حقایق موجود است که این‌ها وجودش مورد اذعان است، از جنس جسمانیات هم هستند اما برای ما قابل دید نیستند، جن هم‌چنین موجودی است، خاصیت آن این است که او شما را می‌بیند و شما او را نمی‌بینید، این «یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ» خیلی بحث دارد که به آن می‌پردازیم اما علت این ندیدن ما این است که ارتعاشات نوسان جسمانی این موجود به خاطر لطافت جسمی با نوسان دید ما قابل تطبیق نیست لذا ما او را نمی‌بینیم.

شیطان تنها انسان را به معصیت دعوت می‌کند

صدا هم همین‌طور است، صدایی که آن نوسان امواج صوتی با نوسان نیروی سامعه ما تطبیق کند، می‌شنویم اما اگر تطبیق نکند، نمی‌شنویم؛ جز این مورد که جن ما را می‌بیند و ما او را نمی‌بینیم، در هیچ حالتی بر ما سلطه ندارد، خداوند در قرآن از قول شیطان می‌گوید: «مَا کَانَ لِیَ عَلَیْکُم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا أَن دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ»، مردم وقتی شیطان را لعنت می‌کنند یا بر حسب بعضی روایات که شیطان در صحرای محشر مجسم می‌شود و به او اعتراض می‌کنند که تو ما را بدبخت کردی و به این روز نشاندی، شیطان یک جمله می‌گوید «من بر شما مسلط نبودم و دخالتی نداشتم» فقط گناه را آرایش می‌دادم، مسائل مادی، نفسانیات و غرایز را آرایش می‌دادم، من شما را به فسق و فجور و گناه دعوت کردم، شما من را اجابت کردید، من که بر شما سلطه‌ای نداشتم، خودتان دنبال سر من راه افتادید و مطیع من شدید، با اراده، فهم و درک مرتکب معصیت خدا شدید، متوجه بودید این عمل مغضوب پروردگار است و به‌جا آوردید، من شما را دعوت کردم، شما هم اجابت کردید؛ با همین یک خصوصیت که من شمارا می‌دیدم و شما مرا نمی‌دیدید، معصیت را آرایشگری می‌کردم و شما هم دنبال سر من راه افتادید

عامل بدبختی‌های انسان، خودش است

برادران، خواهران، این خود ما هستیم که عامل بدبختی‌مان شدیم، خودمان حکم خدا را زیر پا گذاشتیم و به خدا پشت کردیم، در مقابل چشم ما لذایذ، قدرت، پول و ثروت جلوه کرد و درنتیجه با این جلوه‌گری‌ها که شیطان برای ما درست کرد، می‌بینیم یک پهنه عمر پشت سر ما هست و این عمر مالامال از تبعیت، اطاعت و عبودیت شیطان است، یک عرصه وسیع از عمر را گذراندم، می‌بینیم در همه‌چیز عمر رنگ شیطان است، در عبادت‌ها و حتی خیرات و مبراتم رنگ شیطان دارد و اخلاص در آن بی‌رنگ است، آنجا هم شیطان مرا فریب داده و در عملی که مخصوص ذات مقدس پروردگار است مرتکب شدم و در آن نیت سوء انجام دادم.

عزیزان ماه رجب را پشت سر گذاشتیم، ماه شعبان فرارسید، ماه پرفضیلت متعلق به پیغمبر اکرم، این فرصت‌ها در رهگذر عمر ما فرارسیده است، سعی کنیم در این فرصت‌ها شیطنت زدایی کنیم از زندگی خودمان، اهرمی به دست بگیریم، خودمان را به خدا نزدیک کنیم و از شیطان فاصله بگیریم.

مشروح خطبه اول

دریافت
مدت زمان: 26 دقیقه 22 ثانیه