*دفاع از حجاب و مرجعیت، دو محور اصلی قیام گوهرشاد

آیت الله علم الهدی در این جلسه با قدردانی از فعالیت‌های صورت گرفته درباره قیام مسجد گوهرشاد، عنوان کرد: مسوولیت آقای جلیلی و آقای مرتضوی برکات زیادی در شهر ما دارد و این اقدام فوق‌العاده ارزشمندی است که اگر فعالیت های آقای جلیلی و آقای شهردار تنها در همین کار منحصر می شد، به‌صورت یک مدیریت تاریخی در شهر ثبت می شد.

وی ادامه داد: متأسفانه به قضایا و حوادث تاریخی با همه ی ابعاد گسترده اش، توجه جدی نمی شود و فرهنگی وجود دارد که این وقایع عادی جلوه کند و به‌عنوان یک حادثه در بین حوادث از آن رد می‌شویم.

نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امروز بعد از گذشت 80 سال از واقعه گوهرشاد به این فکر افتادیم تا در مورد آن فعالیت کنیم که متاسفانه اسناد کمی از این واقعه در دسترس است، اما افرادی که از آن واقعه خاطره داشته باشند، هنوز هم در قید حیات هستند و می توان خاطرات آنها را ثبت کرد.

وی با اشاره به اهمیت گردآوری خاطرات و مطالب مرتبط با موضوع گوهرشاد، عنوان کرد: مرحوم دکتر حائری، بزرگترین محقق واقعه گوهرشاد بود که بسیاری از مصاحبه‌های شفاهی را ایشان انجام داده بود، اگر بتوان نوشته‌های ایشان را بررسی کرد، می‌تواند اطلاعات زیادی را به دست بیاورد.

*تلاش کنید قیام گوهرشاد تحریف نشود

وی با بیان این که محور اصلی قیام گوهرشاد مسئله حجاب بوده است، افزود: در تمام فعالیت‌های هنری و تحقیقی خود تلاش کنید که قصه گوهرشاد تحریف نشود، مدتی در تلاش بودند قصه را تنها منحصر در قصه کلاه‌فرنگی نشان دهند اما دو نکته محور اصلی این قیام است، نکته اول دفاع از حجاب است و نشان می دهد قیام مردم باانگیزه دینی بوده و مردم برای دین خود قیام کردند. و محور دوم نیز دفاع از مرجعیت و روحانیت بوده است.

آیت‌الله علم‌الهدی همچنین تصریح کرد: یکی از جهاتی که در واقعه گوهرشاد مغفول مانده، دفاع از مرجعیت و روحانیت بوده زیرا گرایش در دفاع از روحانیت و دین بود که در ادامه 15 خرداد ایجاد و ختم به پیروزی انقلاب شد.

وی اضافه کرد: اولین بار است که قصه گوهرشاد به‌عنوان یک موضوع خاص مطرح می‌شود، اگر الآن محورهای این موضوع را محکم نکنید در آینده این قصه تحریف خواهد شد.

*قیام گوهرشاد باید با هنر عرضه شود تا بروز اجتماعی داشته باشد

نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی اضافه کرد: این همایش نیاز به تبلیغ سراسری و کشوری دارد، باید برای روز عفاف و حجاب، زمینه‌سازی کشوری با محوریت حجاب انجام شود تا این همایش در کنارش جلوه پیدا کند.

وی افزود: کلام رهبری کاملاً به‌جاست که واقعه را باید به نقطه پرداخت در هنر برسانیم تا در عرصه اجتماعی ظهور و بروز داشته باشد اما باید دقت کنید که واقعه گوهرشاد از این دو محور خارج نشود.

آیت‌الله علم‌الهدی در پایان با اشاره به اهمیت هرچه باشکوه تر برگزار شدن این همایش، پیشنهاد برگزاری آن در فضای مرتبط با این واقعه را ارائه کرد.

*اعلام حمایت کمیسیون فرهنگی مجلس از طرح ملی گوهرشاد

حجت الاسلام نصرالله پژمانفر نیز در خصوص واقعه مسجد گوهرشاد و همایش پیش رو با این موضوع، اظهار کرد: یکی از وظایف حاکمیت، نگاه داشتن میراث فرهنگی و مراقبت از تاریخ گذشته ی یک ملت است زیرا داشته های ما تنها داشته های فیزیکی و سرمایه های مادی نیست.

رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر این که ناتوانی در حفظ تاریخ گذشته، جفایی است که با هیچ ابزاری قابل احیا و مرمت نیست، خاطرنشان کرد: در تاریخ کشور حوادثی داشته ایم که متاسفانه در رژیم گذشته به شدت تلاش شد تا داشته های فرهنگی را از بین ببرند، موضوعاتی همچون عفاف و حجاب و ارتباطی که مردم با روحانیت داشته اند.

وی افزود: یکی از مسایل اساسی فرهنگ مردم و کشور ما، حجاب و ارتباط با روحانیت بود که در رژیم گذشته و از اواخر دوره ی قاجار به آن هجمه های فراوانی شد.

حجت الاسلام پژمانفر تصریح کرد: قیام گوهرشاد از ناب ترین حرکت های تاریخ کشور است که مردم کشور ما به عنوان پرچمدار در این موضوع ورود پیدا کردند، هم در حمایت و دفاع از مرجعیت و روحانیت و هم در دفاع از حجاب و عفاف که یکی از مهم ترین ارزش های اسلامی و دینی است.

وی افزود: این همایش می تواند واقعه و خاطرات آن را احیا کند که ورود دانشگاه ها در این عرصه در عمق پیدا کردن این اطلاعات و ابعاد این واقعه باعث خواهد شد که مقداری از تاریخ خود را حفظ کنیم؛ این اقدام، اقدامی ارزشمند و الهی است.

حجت الاسلام پژمانفر ادامه داد: البته نباید ما مساله را متوقف در این همایش دو روزه بکنیم و قطعا باید این موضوع دبیرخانه ای دائمی داشته باشد که در راستای این که منابع را حتی المقدور جمع آوری کند و با افرادی که هنوز خاطراتی از دوران قیام مسجد گوهرشاد دارند این خاطرات را ثبت کند و مستندات را جمع آوری کنند و نهایتا بتوانند منبع ارزشمندی برای تحقیقات بعدی و برای اتفاقات فرهنگی بعدی مثل ساختن فیلم و تئاتر و تولید کتاب و مباحث دیگر بهره بگیریم.

وی افزود: من از مسوولین ذی ربط علی الخصوص شهرداری مشهد و دانشگاه فردوسی و به ویژه معاون محترم شهردار مشهد هم تبریک می گویم که کار زمین مانده را به دست گرفتند و هم انتظار داریم تراز این را در سطح بالایی قرار بدهند که بتوانیم از منافع این موضوع را هم در داخل کشور به صورت ملی و در خارج کشور بتوانیم بهره مند بشویم.

رییس کمیسیون فرهنگی مجلس خاطرنشان کرد: من به عنوان رییس کمیسیون فرهنگی همه ی ظرفیت خودمان را در راستای حمایت از این حرکت خواهیم داشت و تلاش ما بر این است که از همکاران خودمان در کمیسیون فرهنگی در همایش شرکت کنیم و با پیشنهاداتی که در این موضوع در قالب طرح و لایحه مسایل را پیگیری کنیم که ما هم به عنوان یه قوه که در راس امور است در این موضوع نقش آفرین باشیم.

*نپرداختن به قیام گوهرشاد تا امروز، یک «غفلت تاریخی» است

سید صولت مرتضوی، شهردار مشهد نیز با تأکید بر جایگاه قیام گوهرشاد در تاریخ و فرهنگ مشهد و برگزاری همایش این واقعه، عنوان کرد: برگزاری همایش قیام گوهرشاد بازسازی تاریخ فراموش شده بخشی از مبارزات دانشمندان، بزرگان و علمای دین و برداشتن نقاب از چهره استکبار جهانی و از سوی دیگر، تکریم پیشکسوتان جهاد و شهادت است.

وی افزود: حادثه گوهرشاد نه در تاریخ ایران بلکه در تاریخ جهان نقطه عطفی است و به نظر می رسد ضرورت دارد بزرگان، دانشمندان و صاحب نظران پیرامون این موضوع هم سخن بگویند و قلم فرسایی کنند و امید است هنرمندان با استفاده از ذوق و قریحه های هنری بتوانند این حادثه بزرگ را آنچنان که در شأن آن هست، ترسیم کنند و نسل به نسل به آیندگان منتقل شود. ان شاء الله این همایش، گنجینه ای را در بر خواهد داشت که برای نسل های آینده مفید خواهد بود.

شهردار مشهد با تأکید بر این که وجود شکاف بین واقعه گوهرشاد و پرداخت به ابعاد مختلف آن یک «غفلت تاریخی» بود، عنوان کرد: ایجاد این شکاف از وقوع حادثه تا شروع پرداخت به این موضوع، یک غفلت تاریخی بوده است؛ که باید از این غفلت تاریخی که صورت گرفته است هم استغفار کنیم و هم از دست اندرکارانی که به خود آمدند و در این مسیر گام برمی دارند، تشکر کنیم.

وی افزود: انتقال این موضوع به صورت سینه به سینه و نسل به نسل با بازسازی و تعریف صحیح از این موضوع، جلوگیری از تحریف واقعه گوهرشاد و ساخت فیلم ها، سریال ها و تدوین کتب و تولیدات متنوع از فعالیت هایی است که انتظار می رود در دستور کار این ستاد و همایش باشد.

*قیام گوهرشاد می‌تواند به‌عنوان یک مناسبت ملی مطرح شود

وحید جلیلی، معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد نیز در این دیدار به تشریح اقدامات معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در حوزه قیام گوهرشاد پرداخت و عنوان کرد: از سال گذشته کارهایی صورت گرفته که در ادامه آن، امسال در مجموعه شهر و استان فعالیت‌های خوبی شکل‌گرفته، هم آستان قدس رضوی و هم صداوسیمای استان پای‌کار آمده‌اند، تا این واقعه را به‌عنوان یک مناسبت ملی مطرح کنند.

وی بابیان این‌که ماجرای قیام گوهرشاد مشهد به‌عنوان یکی از ارکان هویتی این شهر مطرح است، اظهار کرد: طی بیش از 80 سالی که از این واقعه گذشته نسبت به آن غفلت شده و به آن میزانی که باید در مقام تجلیل از آن واقعه بزرگ کار می‌کردیم، نکردیم.

معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد ادامه داد: در جلسه‌ای که با هنرمندان مشهدی داشتم، برایشان سؤال بود که نگاه ما در معاونت فرهنگی به هنر چیست؟ مطرح می‌کردند که دنبال هنر انقلابی هستید یا هنر دینی که عرض کردم دنبال هنر انقلابی و دینی هم هستیم اما من دنبال هنر طبیعی هستم.

وی در توضیح معنای هنر طبیعی، گفت: هنر طبیعی یعنی در هر شهر بزرگ دنیا که در یک شب، صدها نفر با خاطر یک مطالبه فرهنگی قتل‌عام کرده بودند، هشتاد سال بعد به‌اندازه یک موزه باید اثر هنری وجود داشته باشد اما شما تمام مشهد را بگردید، یک کارت‌پستال هم در این خصوص وجود ندارد.

*سینما بسیاری از واقعیت‌های تاریخ معاصر را سانسور می‌کند

جلیلی تصریح کرد: نظام و انقلاب را به سانسور و فیلتر کردن متهم می‌کنند اما خودشان شدیدترین بایکوت‌ها و سانسورها را به مهم‌ترین واقعیت‌ها اعمال می‌کنند؛ در سینما بحث می‌شود که سینمای ایران را سانسور می‌کنند و نظام، آن را فیلتر می‌کند که من عرض کردم مسئله ما سانسور در سینما نیست بلکه سینمای سانسور است؛ سینمایی که بسیاری از واقعیت‌های تاریخ معاصر را سانسور می‌کند، هیچ نگاهی به آن‌ها ندارد و هیچ کاری برای آن نمی‌کند.

*رونمایی از 15 نقاشی فاخر و برپایی موزه با موضوع گوهرشاد

وی افزود: آقا می‌فرمودند چرا در مورد وقایع اصلی انقلاب، کار هنری قوی نداریم؟ در سینما با چنین چیزی مواجه هستیم که البته متأسفانه در حوزه فضای دانشگاهی نیز این‌گونه است، در حوزه فضای دانشگاهی نیز می‌بینیم که این واقعه بایکوت شده.

معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد گفت: کار در حوزه هنر، فضای نخبگانی، فضای علمی تحقیقاتی، تاریخ شفاهی و فرهنگ عمومی آغاز شد که تاکنون با 800 نفر مصاحبه انجام‌شده که حاصل آن، گردآوری بیش از 17 هزار دقیقه فیلم بوده است.

وی با بیان این‌که در حوزه هنر نیز 15 نقاشی فاخر توسط اساتید پیشکسوت و جوان آماده‌شده که به‌زودی رونمایی می‌شود، عنوان کرد: در حوزه موسیقی نیز با یکی از اساتید موسیقی کشور صحبت شده که قطعه موسیقی با شعر آقای دکتر سیار تولید می‌شود؛ در حوزه علمی نیز همایش ملی در 21 و 22 تیرماه برگزار می‌شود.

*قیام گوهرشاد، «عمارت تاریخی» مشهد است

جلیلی، ساخت «موزه قیام گوهرشاد» را یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌ها در این حوزه عنوان کرد و گفت: «موزه قیام گوهرشاد» دیگر فعالیتی است که در این موضوع در دست اقدام است که موزه‌ای مشابه آنچه در تهران تحت عنوان موزه عبرت در زندان کمیته مشترک ایجادشده، خواهد بود، مجسمه مومی 30، 40 نفر از افرادی که در قیام نقش داشتند ساخته‌شده است.

وی اضافه کرد: برخی می‌گفتند «شهرداری را چه به این موضوع‌ها؟» که من می‌گفتم این مسئله جزء عمارت تاریخی مشهد است، آبادی مشهد در حوزه فرهنگ در این است که این حماسه‌ها زنده بماند، این کار کاملاً جزء مأموریت‌های شهرداری است.

*برنامه‌های صداوسیما برای بزرگداشت حماسه گوهرشاد

مدیر کل صداوسیمای خراسان رضوی در خصوص واقعه گوهرشاد و همایش مرتبط با آن، اظهار کرد: واقعه مسجد گوهرشاد مشهد از رخدادهای مهم دوران پهلوی اول است که خیزش مردم متدین خراسان به ویژه مشهدی ها در جریان این واقعه، در اعتراض به حکومت جور و دفاع از حریم عفاف و حجاب و همچنین حمایت از مرجعیت شیعه بوده است.

وی، عدم پرداخت به این واقعه را کم کاری توصیف و عنوان کرد: متأسفانه در خصوص حادثه مهم و تاریخ ساز گوهرشاد، کم کار شده لذا کاری که دوستان شهرداری با محوریت معاونت فرهنگی شهرداری صورت می دهند در این موضوع، کار بسیار خوبی است که امیدواریم این کار ماندگار شده و به شناسایی هرچه بیشتر ابعاد اجتماعی و سیاسی این قیام، کمک کند.

نصرپور به نقش صداوسیمای استان در این همایش اشاره کرد و گفت: صدا و سیمای استان عضو ستاد برگزاری این طرح ملی است و با برنامه ریزی های خوبی که شده اقدامات موثری در دست اقدام است.

وی به تشریح اقدامات صداوسیمای خراسان رضوی پیرامون همایش ملی قیام گوهرشاد پرداخت و خاطرنشان کرد: انجام میزگرد و برنامه های گفت و گو محور برای تبیین و ریشه یابی حادثه مهم گوهرشاد، حضور کارشناسان حوزه و دانشگاه در ایام برگزاری همایش برای تبیین حادثه و پخش تیزر، زیرنویس، پخش کامل برنامه پس از ضبط و پخش خاطرات ضبط شده شاهدان واقعه گوهرشاد در ایام برگزاری همایش، از جمله برنامه های صداوسیما برای این قیام تاریخی است.

مدیرکل صداوسیما خراسان رضوی یادآور شد: معتقد هستم این پروژه آینده خوبی خواهد داشت و ما هنوز در آغاز کار هستیم چرا که بعد از گذشت 80 سال یک برنامه ملی نداشتیم و الان یک کار ملی برای این واقعه در حال برگزاری است. البته این اقدام باید در گام های بعدی در سطح بین المللی و در یک کنگره فراگیر و در ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی جهان برگزار شود.

*دریافت 130 اصل مقاله در فراخوان همایش

در ادامه، دکتر هادی وکیلی، دبیر علمی همایش ملی علمی قیام گوهرشاد نیز به بیان گزارشی از ابعاد علمی این همایش پرداخت و اظهار کرد: طرح ملی قیام گوهرشاد دارای ابعاد مختلف هنری، فرهنگی و اجتماعی است که هرکدام با موفقیت پیش می‌رود.

وی با بیان این‌که بخش اولیه کار، بررسی متن حادثه بود که در دو بعد گزارش توصیفی و تحلیل آن پیش رفت، عنوان کرد: پس‌ازآن پژوهش علمی و دانشگاهی شکل گرفت که در آبان 94، کمیته علمی نیز تشکیل و فراخوان آن منتشر شد.

وکیلی با بیان این‌که برای دریافت مقاله امید چندانی به محیط های علمی نداشتم، ادامه داد: متأسفانه در محافل علمی، مسائل فرهنگی تاریخی مورد بایکوت قرار گرفته است درحالی‌که در یک نمونه، دانشگاه کمبریج کتابی 7 جلدی در مورد تاریخ ایران منتشر کرده که در جلد هفتم، از قیام گوهرشاد به‌عنوان مهم‌ترین واقعه تاریخی آن دوران یاد کرده است.

دبیر علمی همایش ملی علمی قیام گوهرشاد به دریافت 130 مقاله اشاره و خاطرنشان کرد: 160 چکیده مقاله به دبیرخانه ارسال شد که از این تعداد، 130 اصل مقاله دریافت شده است؛ اتفاقی که در سایر همایش‌ها می‌افتد این است که درنهایت، یک‌سوم از مجموع چکیده مقالات ارسال می‌شود اما در این همایش شاهد دریافت تعداد بالایی مقاله بودیم.

وی اضافه کرد: تاکنون 45 مقاله برای چاپ و ارائه کاملاً مورد تأیید قرار گرفته که پیش‌بینی می‌شود تا 60 مقاله‌ی با کیفیت آماده چاپ و ارائه شود.

وکیلی با بیان این‌که این کار پژوهشی و انتشار آن، مقدمه انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری آینده خواهد بود، اظهار کرد: تنوع در ابعاد مختلف مسئله، نکته قابل‌توجهی بود که اساتید مختلف از دانشگاه‌های سراسر کشور به این همایش مقاله ارسال کرده بودند؛ بیش از 50 درصد مقالات توسط اساتید نوشته‌شده که نشان از علاقه ورود اساتید به حوزه‌های فرهنگی دارد.

وی یادآور شد: دیگر نکته قابل‌توجه در مقالات دریافت شده، دریافت چند مقاله از اهل سنت بود که در این موضوع بسیار جالب بود.