حداقل نتیجه یادگیری ابعاد تفسیری سوره مبارکه توحید این است که شبهات مختلفی را که درباره خدا در ذهن ما می آید 

به گزارش alamolhoda.com، آیت الله سید احمد علم الهدی شامگاه چهارشنبه در ادامه سلسله جلسات هفتگی تفسیر قرآن کریم خود که در محل مهدیه مشهد برگزار شد، در تفسیر آیه سوم سوره مبارکه توحید گفت: اگر ما در بین تمام بوته اعتقادی خود، عقیده مان نسبت به خدا و توحید را محکم و جدی کنیم، سایر عقاید و باورهای دینی ما از یک بنیان و استحکام برخوردار خواهد بود اما اگر باورمندی ها و عقاید ما مخصوصا مسائل عاطفی و احساسی مان نسبت به اهل بیت(ع) در یک حد بالایی بود اما خداباوری ما به صورت جدی و جامع نبود، دینداری ما بی اساس و بی ریشه است.

وی خاطرنشان کرد: باید سعی کنیم مبانی اعتقادی ما نسبت به خدا کامل شود و برای این مسأله سوره مبارکه توحید بیان و مباحث جامعی دارد که ذات مقدس پروردگار در مقام توصیف خود مشخص کرده اما متأسفانه توجه ما به این سوره مبارکه تنها در حد الفاظ آن است که بعد از حمد در نماز قرائت می کنیم و نهایتا برخی به معنای تحت اللفظی آیات آن توجه می کنند.

تأثیر درک عمیق سوره مبارکه توحید در کیفیت نماز

امام جمعه مشهد مقدس با اشاره به این که سوره مبارکه توحید ابعاد بسیار وسیعی در حوزه شناخت پروردگار دارد، افزود: اگر انسان فقط به معنای تحت اللفظی آیات این سوره مبارکه توجه کند، حداکثر مطلبی که در ذهنش می آید این است که «خداوند فرزندی نداشته و پدر و مادر هم ندارد»، در حالی که اگر به ابعاد مختلفی که در جملات و کلمات این سوره مبارکه وجود دارد توجه کنیم، یک خداشناسی و توحید کامل را متوجه شده ایم و در نماز هم که این سوره را می خوانیم اگر به همین ابعاد، مفاهیم و معانی توجه داشته باشیم همیشه نماز با حالی از ما صادر خواهد شد.

آیت الله علم الهدی یادآور شد: حداقل نتیجه یادگیری ابعاد تفسیری سوره مبارکه توحید این است که شبهات مختلفی را که درباره خدا در ذهن ما می آید و وسوسه هایی که شیطان در ذهن ما ایجاد می کند، از بین می برد، از همین رو خواهش من از عزیزانی که تفسیر این سوره را پیگیری می کنند این است که تأمل بیشتری کرده و با توجه بیشتری مطالب را گوش دهند چرا که بحث های پیرامون تفسیر این سوره سنگین و خسته کننده بوده و اگر بخواهید به صورت تفننی به آن گوش دهید خسته کننده است.

تبیین واجب الوجود بودن پروردگار بر اساس سوره توحید

وی سپس به بیان نکات تفسیری کلمه «لَم یولَد» پرداخت و گفت: معنای ظاهری کلمه «لَم یولَد» این است که «خداوند از جایی متولد نشده» اما خیلی مطالب پیرامون آن وجود دارد؛آن چه ما درباره خدا معتقدیم و ما را بر حسب مطالبی که در تفسیر کلمه «قُل هُوَ اللهُ أحَد» گفتیم، به پرستش یک خدا می رساند، این است که «از کجا آمده ایم و در ابتدا چه بوده ایم»؛ این یک سؤال فطری برای انسان است و پیرامون آن سؤال درباره فلسفه وجود سایر مخلوقات هم به وجود می آید.

نماینده مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری افزود: انسان بالفطره متوجه می شود که هستی از کجا آغاز شده است و همه به دنبال آن هستند، از همین رو باید نقطه ای را برای آغاز هستی پیدا کنند که وجود آن از خودش بوده و هستی خود را از جای دیگری نگرفته باشد.

آیت الله علم الهدی یادآور شد: مبدأ هستی باید واجب الوجود باشد؛ عرض کردیم که نمی توان ماده را به عنوان مبدأ هستی در نظر گرفت چرا که ماده مرکب است و هر مرکبی یک ترکیب کننده می خواهد در حالی که نقطه آغاز هستی باید حقیقتی باشد که هستی در آغاز و تداوم خود منهای او قابل تصور نباشد.

انتقاد به عقیده فلاسفه در خصوص مسأله خلقت

وی در نقد اندیشه برخی فلاسفه پیرامون مسأله خلقت، اظهار کرد: اگر نعوذ بالله بگوییم خدا مولود است و والدی شده که از یک جایی آمده نتیجه اش این است که خداوند نمی تواند واجب الوجود باشد؛ اشکال بزرگی که ما به فلاسفه داریم همین است که آن ها می گویند خداوند متعال عقل اول را خلق کرد و عقل اول مدبر عالم هستی است، در حالی که ما می گوییم مدبر عالم هستی باید واجب الوجود باشد و عقل اول مخلوق خدا است پس واجب الوجود نیست.

امام جمعه مشهد مقدس با بیان این که «لازمه مولود نبودن خداوند، نفی انشقاق او است یعنی خداوند از هیچ چیز جدا نشده است»، به روایتی از سیدالشهدا(ع) در تفسیر آیات دوم تا چهارم سوره مبارکه توحید اشاره کرد و گفت: بر اساس این روایت، معنای «لَم یولَد» این است که خدا از چیزی مولود نشده و از هیچ چیز هم خارج نشده است، یعنی آن طور که جمادات از عناصر خود خارج می شوند و هر جنبنده ای از جنبنده دیگر و نیز آن طور که گیاه از دل زمین، آب از چشمه و میوه ها از درختان خارج می شوند، خداوند این گونه نیست؛ پس تمام تصوراتی که ما درباره خدا داریم و شیطان در ذهن ما وسوسه می کند، معنای «لَم یولَد« نفی همه آن ها است.

آیت الله علم الهدی در بخش دیگری از سخنان خود، کلمه قرآنی «لَم یولَد» را دال بر نامحدود بودن پروردگار دانست و خاطرنشان کرد: خدا وجودی دارد که از هیچ طرف محدود نیست، نه از نظر پیدایش و نه از نظر تداوم، یعنی نمی توان خدا را محدود کرد که از زمان و مکان خاصی وجود داشته و قبل از آن خدایی نبوده است، چرا که اگر خداوند متعال یک مبدأ وجودی داشته باشد پس زمانی بوده که خدا وجود نداشته باشد و نتیجه این می شود که نعوذ بالله وجود خدا از زمان پیدایش او از موجود قبلی بوده است