خطبه اول نماز جمعه ـ قبل از امیرالمؤمنین در عرصه هستی، این انسان کامل در مقام والای انسانیت، پیامبر بوده است؛ پیامبر می‌گوید من و علی یکی هستیم و در عالم قدس ملکوت، من و علی نقطه وصل یکدیگریم.

خطبه اول نماز جمعه، حرم امام رضا ^{(علیه‌السلام)}

ویدئو خطبه اول

دریافت
مدت زمان: 17 دقیقه 45 ثانیه

آیت‌الله علم‌الهدی ظهر امروز در خطبه اول نماز جمعه این هفته 9 مردادماه مشهد مقدس، بابیان این که بحث در خطبه اول نماز جمعه در تبیین الگوی قرآنی در انسان زیستی بحث ما در خطبه اول درباره الگوی قرآنی در انسان زیستی خواهد بود، گفت: بحث در خطبه اول در تفسیر سوره مبارکه انسان است، در آیه اول این سوره، خداوند می‌فرماید: «هَلْ أَتی‏ عَلَی الْإِنْسانِ حینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُوراً».

ایشان ادامه داد: در آیه اول ذات مقدس پروردگار، انسان الگویی قران را معرفی می‌کند چون موضوع انسان زیستی در الگوی قرآنی، خود انسان الگوی قرانی است و در آیه اول، انسان الگوی قرآنی، تحت این عنوان معرفی می‌شود، « هَلْ أَتی‏»؛ مفسرین دو نظریه دارند، نظریه اول این که «هل اتی» استفهام تقریری است و در مقام اقرار گرفتن یک حقیقت ثابت استفاده‌شده.

امام جمعه مشهد مقدس در بیان معنای لغوی «هَلْ»، اظهار کرد: عبارت برخی مفسرین قائل‌اند کلمه «هَلْ» به معنای «قد» آمده، واقعیتی را ذات مقدس پروردگار در این آیه شریفه تصویر می‌کند و آن واقعیت در تبیین انسان الگویی قرآن، انسانی است که حادث است و هر حادثی یک محدث لازم دارد و یک آفریننده هدفمند؛ یعنی در حدوث هر حادثی، هم عامل حدوث، حادث حدوث و هم به وجود آورنده معلوم است.

ایشان اضافه کرد: برخی گفته اند که خدا می‌خواهد بگوید انسان هم حادثی است که در حدوثش هم نیاز به آفریننده و هم در پیدایشش هدف لازم است پس باید به آفریننده انسان توجه کرد و نسبت به هدف پیدایش او هم توجه داشت.

آیت‌الله علم‌الهدی بابیان این که انسان در جریان یک چرخه معمول در طبیعت به وجود نیامده، خاطرنشان کرد: در انسان یک قطعه از زمان گذشته است، زمان بوده، وجود بوده، هستی بوده اما انسان نبوده؛ انسان نبود، بود شده است؛ گاهی انسان را به عنوان یک موجود تصادفی که بر اثر جریان های موجود چرخه طبیعت، یک موجود به عنوان انسان به وجود آمده، مسئله این‌گونه نیست، وجود بوده است، انسان نبوده.

انسان موجودی تصادفی است یا هدفمند؟

ایشان با اشاره به این که اولین مسئله قرآن در مورد انسان، تصادفی یا هدفمند بودن انسان است، گفت: در عرصه هستی، هرچه انسان را به وجود آورده است، یک هدف دارد پس انسان الگوی انسان، یک انسان هدفمند است، انسانی که در پیدایشش، مقصد و مقصودی در نظر گرفته‌شده و انسانی که در حدوث و پیدایشش با این دستگاه‌های شگفت در ساختار جسمانی انسان و هم در ساختار روانی انسان، یک مقصد خاصی در نظر گرفته‌شده، انسان را موجودی تصادفی بدانیم یا موجودی هدفمند؟ این اولین  مسئله قرآن در مسئله انسان الگویی است.

عضو خبرگان رهبری به بیان دوم مفسران از این آیه پرداخت و عنوان کرد: مفسرین به صورت عام آیه را این‌گونه تفسیر کرده اند اما تفسیر دومی وجود دارد که از لابلای احادیث اهل بیت خارج می‌شود؛ ضراره میگوید خدمت امام باقر^{(علیه‌السلام)} رسیدم، خداوند در این آیه می فرماید «هل اتی...» یک قطعه از جریان موجود گذشته که انسان یک شیء مذکور نبوده، خدا می‌خواهد چه بگوید؟ امام باقر ^{(علیه‌السلام)} در جواب فرمودند: «خدا می‌گوید در یک برهه از زمان انسان بوده است، قابل ذکر نبوده است، انسان متکامل و مراحل انسانیت پیموده در نقطه کمال نبوده است.

انسان رسیده به نقطه کمال، امیرالمؤمنین است

ایشان ادامه داد: در اینجا روایت دومی داریم، شهرآشوب می‌گوید در تفسیر اهل بیت آمده است مقصود از این انسان، امیرالمؤمنین علی ^{(علیه‌السلام)} است، بعد می‌گوید این انسان طوری که گفته اند آدم، نمی‌تواند آدم باشد زیرا در آیه بعد می‌گوید «إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلیهِ فَجَعَلْناهُ سَمیعاً بَصیراً»، «ما این انسان را از نطفه خلق کرده ایم» اما آدم که از نطفه آفریده نشده است؛ این انسانی که گفته‌ایم «هل اتی» از نطفه خلق کردیم، پس مقصود این انسان خاص است، جنس انسان نیست، آدم نیست بلکه یک انسان معین و معلوم است که آن انسان معین، امیرالمؤمنین^{(علیه‌السلام)} است.

آیت‌الله علم‌الهدی تصریح کرد: از جمع این دو روایت این نکته به دست می آید؛ خدا در آیه اول انسان الکوی قؤآنی را می‌خواهد معرفی کند، انسان الگوی قرآنی باید کامل ترین و برترین انسان‌ها باشد لذا قرآن می‌گوید قبل از این که این انسان الگو به وجود بیاید، انسان بوده است اما مذکور نبوده است.

ایشان افزود: یعنی انسان قابل ذکر نبوده، انسانی که در عرصه وجود به عنوان خلیفه الله در اوج کمال خلیفه اللهی باشد، انسانی که در عرصه انسانیت به عنوان یک ستاره درخشان انسان در آسمان هستی بدرخشد، این انسان نبوده است و این انسان کیست؟ این انسان امیرالمؤمنین علی (ع) بوده است.

کمال والای انسانیت تنها در پیامبر و امیرالمؤمنین است

عضو خبرگان رهبری در پایان، کمال والای انسانیت را تنها در وجود پیامبر ^{(صلوات الله علیها)} و امیرالمؤمنین ^{(علیه‌السلام)} دانست و خاطرنشان کرد: انسان بوده اما علی نبوده، یعنی قبل از علی ما انسان کامل نداشتیم؟ کمال والای انسانیت کجاست؟ قبل از او در عرصه هستی، این انسان کامل در مقام والای انسانیت چه کسی بوده است؟ باید بگوییم پیامبر^{(صلوات‌الله‌علیه)} بوده است؛ پیامبر می‌گوید من و علی یکی هستیم، من با علی هیچ تفاوتی نداریم، من علی هستم و علی من هستم، درعالم قدس ملکوت، من و علی نقطه وصل یکدیگریم.