فرائدالاصول

المقام الثانی:باب تراجیح

در مقام ثانی یعنی باب تراجیح چهار مقام وجود دارد :

دریافت

مقام اول : مرجحات ( اگر دو اماره با یکدیگر تعارض کردند و یکی از آندو نسبت به دیگری دارای رجحان وامتیاز بود)

مقام دوم (اخبار علاجیه )مزایا و مرجحات یکی از دو حدیث بر دیگری که دو گونه است 1- مرجحات غیر منصوصه 2- مرجحات منصوصه مقام سوم : مرجحات منصوصه : آیا در مقام ترجیح احد المتعارضین علی الاخری فقط باید به مرجحات منصوصه اکتفا کنیم وحق تعدی به سایر مرجحات نداریم ؟ یا اینکه حق داریم به هر عاملی که سبب اقربیت احدالحدیثین الی الصدق والحق والواقع می شود تعدی نماییم ؟ ومقام چهارم در بیان انواع واقسام مرجحات داخلیه وخارجیه است

اما مقام چهارم : اصناف مرجحات

بیان مرجحات بر دو قسمند : 1- مرجحاتی که داخلی اند یعنی هر مذیتی غیر مستقلی که فی نفسه است بلکه به آنچه در آن است متقدم می شود

2- مرجحاتی که خارجی اند : یعنی امری مستقل بنفسه هستند

اما مرجحات داخلی بر چند قسم است . زیرا : الف – یا راجع به صدور است ، که در این صورت مرجح مفید این است که خبره اقرب به صدور ابعد از کذب است ، خواه راجع به سندش باشد مانند صفات راوی و خواه به متنش مانند افصح بودن واین نیست مگر در اخبار آهاد.

ب : و یا راجع به وجه صدور می باشد مانند آنکه یکی از آندو روایت مخالف عامه ویا مخالف عمل سلطان جور یا قاضی جور باشد بنا بر احتمال اینکه مثل این خبر به خاطر تقیه صادر شده است

وج : ویا راجع به مضمون آن است مانند منقول به لفظ نسبت به منقول به معنی زیرا اشتباه در تعبیر محتمل است پس مضمون منقول به لفظ اقرب به واقع است ومانند مخالفت عامه بنابر آنکه وجه در ترجیح به آن چیزی است که در اکثر روایات است یعنی خلاف آن اقرب به حق است ومانند ترجیح به شهرت روایت و.............