تفسیر اجتماعی قرآن

آیت الله علم الهدی در ادامه ی تفسیر آیات اجتماعی سوره مبارکه حجرات بیان داشت: این آیه شریفه معروف به آیه نبا است

فناوری وتوسعه ارتباطات نقش مهمی در زندگی ما دارد زیرا فناوری ارتباطات جامعه جهانی را به هم متصل کرده است . وآگاهی از حوادث ورویدادهای جامعه بشری برای ما نیاز وضروری است

دریافت

بین دانش ودانستنیها با حوادث فرق است : فرق آن این است که برخی دانشها ودانستنیها در سرنوشت ما ودر زندگی ما تاثیر ندارد اما حوادث در زندگی ما تاثیر گذار است پس بنا بر این آگاهی از حوادث واطلاع از آنها برای ما ضروری است وحوادث از طریق مخبر یا خبر نگار به ما می رسد در خبر دوچیز وجود دارد؟

1-  درستی خبر، مربوط به دوروازه بای خبر است که خبرنگار است. واعتماد به خبر نگار

2-  نکته دوم: محتوای خود خبر است، گاهی خبر تولید عملیات روانی یا اضطرابات یا مسرت و شادی و... می کند.

سوره نساء آیه 83واذا جاءهم : در مورد شایعه پراکنی است که خداوند انها را مذمت می کند.

اما آیه ای که خداوند برای دروازه بانی خبر بیان فرموده است: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا- إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ‏ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا- أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ- فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمِین

ولید بن عقبه نماینده پیامبر (ص) شد که برود آیه  زکات را در  میان قبیله بنی مصطلق اعلام نماید : قبیله او قبلا با قبیله بنی مصطلق درگیری وجنگ داشتند واو با اکراه این مسئولیت را پذیرفت . قوم بنی مصطلق وقتی شنیدند شخصی از طرف پیامبر اکرم (ص) آمده همگی به استقبال او رفتند .ولید ترسید وفرار کرد نزد پیامبر (ص) رفت وگفت قوم بنی مصطلق مرتد شده اند نزدیک بود میان مسلمانان وقوم آنها جنگ واقع شود که این آیه شریفه نازل شد

خداوند در مورد عقبه می فرماید او فاسق است نه کاذب بلکه فاسق است.

، در این آیه مسئله خبر بسیار مورد اهمیت قرار گرفته و همچنین مسئله دروازه بانی خبر

 عامه و اهل تسنن قائل هستند فعل صحابی که سنت حجیت دارد یعنی فعل قول و تقریر صحابه حجت است. اما این حجیت را ما فقط برای اهل بیت(ع) حجت می دانیم.

ولید بن عقبه به اصطلاح یکی از صحابه بوده و در قرآن در مورد او می آید که ولید بن عقبه، فاسق است آیه  

در منطوق این آیه در مورد سخن فاسق می فرماید تحقیق لازم است. اما در مفهوم این آیه اینطور برداشت می شود که اگر عادل خبر داد تحقیق لازم ندارد.

تکذیب خبر در اسلام نداریم.

نکته: مربوط به مسئله خوش باوری است. خوش باوری با حسن ظن تفاوت دارد.

حسن ظن لازم و پسندیده  است .اما خوش باوری مذموم است. یعنی هرکس هر چی بگوید بگوییم درست است.

فتنه دو پایه دارد:

تلاش منافق

دوم خوش باوری مؤمن.

در صورتی که این دو عامل فوق با هم جمع شود فتنه شکل می گیرد.

اگر فتنه منافق بود اما خوش باوری مومن نبود فتنه شکل نمی گیرد.

نکات این آیه :

ایمان به خدا با خوش باوری نمی سازد.

در تحقیق انسان باید سریع عمل کند، و در زمان خودش باید انجام بگیرد و فاء در این آیه برای ترتیب اثر سریع است یعنی در این مواردباید تحقیق سریع صورت پذیرد. اما «ثم» برای ترتیب اثر دادن غیر سریع می آید.

یکی دیگر از نکات این آیه، حفظ ارتباطات با دیگران است که باید حفظ گردد و گسست پیوند ها ضرر می زند بر ما و موجب پشیمانی می شود.  

روی حفظ ارتباط باید بیشتر فکر و تلاش کنیم تا روی گسست ارتباط و از بین بردن یک پیوند. گسست پیوند اجتماعی موجب ضرر و پشیمانی می شود.

این آیه در مورد ارتباطات اجتماعی مطالبی را در بر دارد و البته مباحث دیگری هم در مورد مسائل اصولی دارد مثل بحث بر حجیت یا عدم حجیت خبر واحد.

مرحوم شیخ انصاری هم این آیه را دلیل بر حجیت خبر واحد نمی دانند.