فرائدالاصول

تعادل و تراجیح

رسیدیم به این بحث که اگر یکی از دو ظاهر مزیتی بر دیگری داشته باشد . که توضیح آن گذشت .

دریافت

اما تفصیلی در دو ظاهر متعارض وارد شده است که توضیح آن این است که گاهی تفصیل داده می شود 1- بین صورتی که برای هر کدام از دو ظاهر موردی باشد که سالم از معارض است مانند : عامین من وجه مثل اکرم العلما ولا تکرم الشاعر . چرا که ماده افتراق در هر کدام از آندو مانند عالم وشاعر و عکس آن سالم از معارض هستند وتعارض در ماده اجتماع است . 2- وبین غیر آن مورد مثل متباینین مانند روایت برای جمعه غسل کن و غسل جمعه سزاوار است که جمع کردن بر کنار نهادن در اولی ترجیح می یابد به دلیل وجوب عمل به هر کدام از آندو فی الجمله ودر ماده افتراق . پس کنار نهادن در ماده اجتماع بعید می نماید بر خلاف دومی وبه زودی تتمه سخن خواهد آمد

اما آنچه مرحوم شهید ثانی بر قاعده جمع متفرع ساخته : در این بحث نکته ای باقی مانده شهید ثانی در کتاب تمهید القواعد بر قضیه اولویت جمع حکم به تنصیف خانه ای را متفرع ساخته که دو نفر که ادعای آنرا دارند وخانه در دست هر دو نفرشان است یا یکی شان ید ندارد و هر دو بینه اقامه می کنند پایان محکی عنه.

واگر امثال را به صورت دوم که گفت یا هیچ کدام ید ندارند تخصیص می داد محقق قمی ره بر او ایراد نمی گرفت هر چند آن نیز خالی از مناقشه ای که با دقت روشن می شود نیست در هر حال اولی تمثیل به آن وهمانند آن است مانند حکم علما به وجوب عمل به بینه ها در تقویم معیب وصحیح و...............