فرائدالاصول

تعادل و تراجیح

دریافت

خاتمه : تعادل وتراجیح

رسیدیم به بحث جریان عدم تعارض در دو قطع ودر دو ظن فعلی

تعارض بنا بر آنچه از تعریفش گذشت در ادله قطعی وجود ندارد. زیرا حجیت ادله قطعی (ذاتی) است یعنی از جهت صفت قطع وانکشاف است و قطع به دو متنافی یا به یکی از آندو با ظن به دیگری غیر ممکن است

واز این دانسته می شود که : عدم وقوع تعارض بین دو دلیل حجیتشان به اعتبار صفت ظن فعلی است . زیرا اجتماع دو ظن با دو متنافی محال است پس هرگاه دو سبب با ظن فعلی تعارض یابند در صورتیکه ظن در یکی از آندو باقی باشد همان معتبر است وگرنه هردو تساقط می کنند . مراد اصولیون از این سخنانشان که تعارض نیست مگر در دو ظن دو دلیل معتبر است از حیث افاده آندو ، ظن را وعلت اینکه این مطلب را به طور مطلق آورده اند آن است که اغلب امارات بلکه همه آنها نزد بیشتر علما بلکه نزد غیر از جمعی از کسانیکه نزدیک به عصر ما هستند از این حیث معتبر است نه به خاطر افاده ظن فعلی به گونه ای که اعتبار به آن منوط باشد

ومثل این در قطعیات موجود نیست زیرا در اینجا چیزی نیست که اعتبارش از باب افاده قطع توسط نوع آن باشد . برای اینکه این کار نیازمند جعل شارع است پس در این صورت داخل در ادله غیر قطعی می شود زیرا اعتبار در ادله قطعی از جهت صفت قطع است و صفت مقطع در این مقام منتفی است پس در ادله غیر قطعیه داخل می شود

پس سخن در احکام تعارض در دو مقام وارد می شود زیرا متعارضین 1- یا یکی بر دیگری ترجیح دارد و2- یا هردو متعادل و هم کفو هستند